Эшкә йомгак ясалды

Фер­ма тер­ри­то­ри­я­сен­дә ра­йон авыл ху­җа­лы­гы оеш­ма­ла­ры җи­тәк­че­лә­ре һәм бел­геч­лә­ре, авыл җир­лек­лә­ре баш­лык­ла­ры тер­лек­че­лек би­на­ла­рын ре­монт­лау һәм алар­ны тер­лек­ләр­не кыш­ла­ту­га әзер­ләү ба­ры­шы бе­лән та­ныш­ты­лар. Се­ми­нар­да кат­на­шу­чы­лар­ның игъ­ти­ба­ры фер­ма тер­ри­то­ри­я­лә­рен ях­шы хәл­дә то­ту­га юнәл­де­рел­де. Ки­ңәш­мә­не ачып, ра­йон баш­лы­гы бар­лык би­на­лар­ны ре­монт­лау, алар­ны дезин­фек­ци­я­ләү һәм агар­ту бу­ен­ча зур эш­ләр баш­ка­ры­лу­ын бил­ге­ләп үт­те. Ху­җа­лык­ның баш зо­о­тех­ни­гы Алек­сей Ку­чинс­кий сөт җи­теш­те­рү­не арт­ты­ру бу­ен­ча үз эше ту­рын­да сөй­лә­де. Кыш­кы чор­га ту­ды­ру бү­ле­ген әзер­ләү тех­но­ло­ги­я­се ту­рын­да на­чаль­ник урын­ба­са­ры, авыл ху­җа­лы­гы ида­рә­се­нең җи­теш­те­рү - мар­ке­тинг бү­ле­ге на­чаль­ни­гы Ле­о­нид Бо­го­мо­лов сөй­ләп үт­те.

Ан­нан соң сүз Ар­хан­гел Мә­дә­ни­ят йор­тын­да дә­вам ит­те. Ки­ңәш­мә баш­лан­ган­чы ра­йон баш­лы­гы Вя­чес­лав Коз­лов һәм ра­йон авыл ху­җа­лы­гы һәм азык-тө­лек ида­рә­се на­чаль­ни­гы Сер­гей Ба­ра­нов фер­мер Вла­ди­мир Зу­бов­ны юби­лее бе­лән кот­ла­ды­лар, аңа Мак­тау гра­мо­та­сы һәм кыйм­мәт­ле бү­ләк­ләр тап­шыр­ды­лар.

Авыл ху­җа­лы­гы ида­рә­се на­чаль­ни­гы Сер­гей Ба­ра­нов бы­ел­гы­сы ел­ның июль һәм җи­де аен­да тер­лек­че­лек­тә­ге эш нә­ти­җә­лә­ре­нә ана­лиз бе­лән чы­гыш яса­ды. Го­му­мән уңай нә­ти­җә­ләр бу­лу­ын бил­ге­ләп үтеп, док­лад­чы, шу­лай да соң­гы ара­лар­да ра­йон тер­лек­че­лә­ре үз урын­на­рын югал­та баш­ла­ды­лар, ди­де.

МЭТ-нең баш са­ны үт­кән ел бе­лән ча­гыш­тыр­ган­да 2 про­цент­ка арт­кан һәм 15585 баш тәш­кил итә (шул исәп­тә 5095 баш сы­ер). Дуң­гыз­лар­ның баш са­ны 11 про­цент­ка (1102 баш тәш­кил итә) һәм ат­лар са­ны 37 баш­ка (695 баш тәш­кил итә) арт­кан.

Ит һәм сөт җи­теш­те­рү үт­кән ел дә­рә­җә­сен­дә кал­ган. Җи­де ай­да тис­кә­ре күр­сәт­кеч­ләр: са­рык­лар­ның баш са­ны (алар 4273 баш исәп­лә­не­лә, бу үт­кән ел дә­рә­җә­се­нә ка­ра­та 94 про­цент тәш­кил итә), сөт са­ту (1 про­цент­ка) һәм бо­зау­лар күп­ләп үлү сә­бәп­ле МЭТ үр­че­ме ки­ме­гән.

Җи­де ай­да 1378 тон­на сөт җи­теш­те­рел­гән. Ху­җа­лык­лар ара­сын­да тер­лек­че­лек про­дук­ци­я­сен җи­теш­те­рү­гә ана­лиз ясап, иң ях­шы­ла­ры һәм арт­та ка­лу­чы­лар да бил­ге­ләп үтел­де. Шу­лай итеп, МЭТ-нең баш са­ны бу­ен­ча, "Та­тарс­тан" аг­ро­фир­ма­сын­нан ка­ла, ба­ры­сы да үт­кән ел­да­гы­дан ях­шы­рак эш­лә­гән­нәр, ар­тым 345 баш тәш­кил ит­кән. Үт­кән ел бе­лән ча­гыш­тыр­ган­да, "Хорь­ков А.А." һәм "По­рец­кий С.Н." КФХ-дан ка­ла, бар­лык дуң­гыз­чы­лык ху­җа­лык­ла­ры да дуң­гыз­лар­ның баш са­нын арт­тыр­ган­нар, әм­ма, бы­ел­гы­сы ел­ның 1 гыйн­ва­ры­на бул­ган то­рыш бе­лән ча­гыш­тыр­ган­да, дуң­гыз­лар­ның баш са­ны 143 кә ки­ме­гән.

Ху­җа­лык­лар­ның күп­че­ле­ге сөт җи­теш­те­рү­не арт­тыр­ган­нар, ә "Та­тарс­тан" аг­ро­фир­ма­сы бу­ен­ча (4102), "И­ген­че" ҖЧҖ (154) һәм "Сит­дый­ко­ва Г.У." КФХ-да (49 цент­нер) сөт­нең ки­мүе кү­зә­те­лә.

Бер баш сы­ер­дан са­вып алын­ган ур­та­ча са­вым ел ба­шын­нан алып 2699 ки­лог­рамм тәш­кил ит­кән. "Зу­бов В.С.", "Нур­ха­мә­тов З.М." КФХ, "Ар­хан­гельс­ко­е" КФХ" ҖЧҖ-дә са­вым юга­ры. Шул ук ва­кыт­та "Сит­дый­ко­ва Г.У.", "Ки­се­ле­ва Н.А." КФХ-да, "Та­тарс­тан" аг­ро­фир­ма­сын­да (биг­рәк тә Сос­нов­ка, Акъ­яр һәм Әдәм­сә бү­лек­чә­лә­ре арт­та кал­ган) са­вым тү­бән. МЭТ-ләр­дән иң юга­ры ур­та­ча тәү­лек­лек ар­тым алу­чы­лар: "Коз­ло­ва М.И." (771), "Са­дый­ков М.Х." (739), "Зу­бов В.С." (718), "А­ни­си­мов О.А." (710 грамм) КФХ-лар. Ә ме­нә "Та­тарс­тан" аг­ро­фир­ма­сы­ның Чер­туш (533), Чал­лы Ба­шы (558), Шах­май (565) һәм Акъ­яр (568) бү­лек­чә­лә­рен­дә иң тү­бә­не. Ра­йон бу­ен­ча әле­ге күр­сәт­кеч 678 грамм тәш­кил итә. Ит җи­теш­те­рү бу­ен­ча, "Хорь­ков А.А." КФХ һәм "Та­тарс­тан" аг­ро­фир­ма­сын­нан ка­ла, ба­ры­сы да үт­кән ел­да­гы­дан ях­шы­рак эш­лә­гән­нәр.

МЭТ са­ту­да уртача тап­шы­ру авыр­лы­гы ара­сын­да аер­ма зур. Әгәр "Нур­ха­мә­тов З.М.", "А­ни­си­мов О.А." һәм "Кы­я­мов Х.Г." КФХ-лар 560-500 ки­лог­рамм­лы тер­лек­ләр сат­са­лар, "Ку­лон", "Та­тарс­тан" а/ф, "С­ко­ков Н.А.", "Вә­ли­ев Ф.Р." һәм "Ар­хан­гельс­ко­е" КФХ-да 180-310 ки­лог­рамм авыр­лык­та­гы тер­лек­ләр са­та­лар.

Авыл ху­җа­лы­гы ида­рә­се­нең баш икъ­ти­сад­чы­сы Эн­җе Шәй­дул­ли­на авыл ху­җа­лы­гы предп­ри­я­ти­е­лә­ре эше­нең нә­ти­җә­ле­ле­ге ту­рын­да­гы ин­фор­ма­ция бе­лән чы­гыш яса­ды.

- Яр­ты ел­да ак­ча­ла­та ке­рем (вы­руч­ка) 223 мил­ли­он сум тәш­кил ит­те, бер эш­че­гә 203 мең сум, бер гек­тар җир­гә - 3700 сум, - дип бил­ге­ләп үт­те ул. - Шу­лай бул­са да, әгәр "С­ко­ков Н.А." КФХ да ул бер эш­ләү­че­гә 392 мең сум тәш­кил ит­сә, "Та­тарс­тан" а/ф-да ба­ры 177 мең сум гы­на. Ра­йон ху­җа­лык­ла­ры тер­лек­че­лек­тән 150 млн. сум ак­ча­ла­та ке­рем ал­ды. Тер­лек­ләр­дән то­вар про­дук­ци­я­се алу дә­рә­җә­се төр­ле ху­җа­лык­лар­да төр­ле­чә. Әй­тик, "Зу­бов В.С." КФХ-да һәр шарт­лы баш тер­лек ху­җа­лык кас­са­сы­на 20900 сум ак­ча керт­сә, "С­ко­ков Н.А." КФХ-да исә 1,7 тап­кыр­га ким­рәк. Тер­лек­че­лек­тә­ге рен­та­бель­ле­лек ур­та­ча 7,7 про­цент тәш­кил итә. Әм­ма, әгәр дә "Коз­ло­ва М.И." КФХ-да ул - 73 про­цент, "Ар­хан­гельс­ко­е" КФХ-да 41 про­цент тәш­кил ит­сә, "Та­тарс­тан" а/ф-да исә зы­ян­га эш­лә­гән­нәр (-6,5%). Ра­йон ху­җа­лык­ла­рын­да хез­мәт ха­кы дә­рә­җә­се­нә ана­лиз яса­ган­да, Эн­җе Шәй­дул­ли­на яр­ты ел эчен­дә 51 млн. сум кү­лә­мен­дә хез­мәт ха­кы тү­лә­нү­ен бил­ге­ләп үт­те. Әгәр дә "Коз­ло­ва М.И." һәм "Ар­хан­гельс­ко­е" КФХ-да бер хез­мәт­кәр­гә 60 мең сум­нан ар­тык ак­ча тү­лә­нсә, "С­ко­ков Н.А", КФХ-да ни­ба­ры 45 мең сум яки ае­на 7500 шәр сум гы­на. "Зу­бов В.С." һәм "И­ген­че" КФХ-да да хез­мәт ха­кы ае­на 9000 сум­га җит­ми. - Ра­йон хез­мәт ха­кы күр­сәт­ке­че бу­ен­ча рес­пуб­ли­ка свод­ка­сын­да ас­тан би­шен­че урын­да, - дип ис­кәр­де Вя­чес­лав Коз­лов, - чын­лык­та исә ул алай гы­на тү­гел, тик "кон­верт­та­гы ак­ча­лар" бе­лән тү­лә­гәч, са­лым да, пен­сия фон­ды­на тү­ләү­ләр дә азая. "Ли­зинг-грант" прог­рам­ма­сын­да кат­на­шу ту­рын­да ра­йон баш­кар­ма ко­ми­те­ты җи­тәк­че­се урын­ба­са­ры На­деж­да Поп­ко­ва сөй­лә­де.

Авыл ху­җа­лы­гы ида­рә­се­нең хә­зер­ләү­ләр бу­ен­ча кон­суль­тан­ты Эн­җе Гый­на­тул­ли­на җи­теш­те­ре­лә тор­ган про­дук­ци­я­нең сый­фа­ты­на ана­лиз яса­ды, Ле­о­нид Бо­го­мо­лов исә мас­тит­ка кар­шы прог­рам­ма ту­рын­да сөй­лә­де, май за­во­ды ди­рек­то­ры Фе­дор Бур­чин сөт­кә бил­ге­лә­нә тор­ган бә­я­ләр ту­рын­да бә­ян ит­те. Шу­лай итеп, 1 ав­густ­тан ха­лык­тан тап­шы­ры­ла тор­ган сөт­нең бә­я­се 14 сум 70 ти­ен бу­ла­чак. Рә­фис Зи­ни­я­тул­лин ор­лык­лар­ның сый­фа­ты һәм күп­ме бу­луы ту­рын­да сөй­лә­де.

Ки­ңәш­мә аза­гын­да В.М. Коз­лов авыл ху­җа­лы­гын­да агым­да­гы эш­ләр­гә - хәл­ләр­гә, урып-җыю ба­ры­шы­на ана­лиз яса­ды, җи­тәк­че­ләр­гә һәм бел­геч­ләр­гә МЭТ-дән ит һәм сөт про­дукт­ла­ры җи­теш­те­рү­не арт­ты­ру, тер­лек­ләр­нең баш са­нын сак­лап ка­лу бу­ры­чы куй­ды. Ул та­гын "Мәк­тәп­кә җы­е­ныр­га яр­дәм ит" һәм "Ү­зең укы­ган мәк­тәп­кә яр­дәм ит!" ак­ци­я­лә­рен­дә ак­тив кат­на­шыр­га ча­кыр­ды.

Сергей Баранов, Владимир Зубов һәм Вячеслав Козлов. Ав­тор фо­то­сы