Шәхси ярдәмче хуҗалыкларда- җәйге мәшәкатьләр

2018 елның 1 яртыеллыгына мөгезле эре терлек саны 6 ай эчендә 568 башка кимегән, әмма ел башына 485 башка арткан. Сыерлар 115кә һәм ел башына 24 башка кимегән. Ел башына дуңгызлар - 147, кәҗә һәм сарыклар-76га күбрәк, әмма 2018 елның 1 яртыеллыгы дәрәҗәсеннән 432 һәм 417 башка кимрәк. Ленино, Красный Октябрь һәм Яңа Чишмә АҖдә барлык төр терлекләр саны сизелерлек кимегән. Киресенчә, Акбүре, Зирекле, Шахмай АҖдә сарыклар һәм кәҗәләр, Буревестник авыл җирлегендә – дуңгызлар, Шахмай һәм Тубылгытау авылларында МЭТ саны арткан. Екатерина (плюс 10 баш), Зирекле (плюс 4), Әдәмсә (плюс 3), Ленино һәм Красный Октябрь авыл җирлекләрендә (берәр) генә сыерлар саны арткан, Петропавел АҖ дә сыерларны саклап калганнар. Әмма шәхси ярдәмче хуҗалыкларда барлык төр терлекләрнең баш саны кимү тенденциясе дәвам итә, дип билгеләп үтте район башлыгы урынбасары Надежда Попкова.
Сыерларның баш саны кимү сөт тапшыруның кимүенә китергән: 2018 елның 1 яртыеллыгына карата 93 тоннага кимрәк (барлыгы 2642 тонна), шул исәптән башка сатуда - минус 17 тонна. Бер баш сыердан тапшырылган сөт уртача 48 литрга азрак – 1382 л. Бу бәя сәясәте тотрыклы булуга карамастан, сөткә бәя яхшы һәм үз вакытында исәп-хисап ясала. Сөт җыючыларда сатып алуның уртача бәясе 19,80 (18,32 - Н.А. Таротинада, 22,5 - «Алтын» ҖЧҖ дә), халыкта - 19,48 сум. Ике бәя дә 2018 елның 1 яртыеллыгыннан 4-5 сумга артык. Июнь аенда сөт җыючыларның бер литр өчен табышы 1 сумнан 1,67 сумга кадәр (уртача 1,13 сум). Күрше районнарда халыктан сөтне 19 сумнан 19,50 сумга кадәр сатып алалар – биредә безнең район "алтын урталыкта".
Кызганычка каршы, апрель-май айларында, соматик күзәнәкләр булу сәбәпле, 9510 литр сөт кире кайтарылган, тагын 30 мең литрга якыны 2 сорт итеп кабул ителгән. Шуңа күрә хәзер сөтнең сыйфатын контрольдә тоту катгый - июньдә генә дә 330 проба алынган. Ветеринария берләшмәсенә сөт җыючыларга ШЯХ дагы (шәхси йортларда йөргәндә, шул исәптән исәпкә алынмаган инъекцияләр) сыерларга инъекцияләр турында (әлеге сөтне «гомуми мичкәгә агызмас өчен») хәбәр итү йөкләнгән.  Бактериаль орлыклыкка анализ нәтиҗәләре турында рәсми хатта район башлыгына даими хәбәр ителәчәк.
Мини-фермалар төзелешен субсидияләү программасында 3 һәм аннан да күбрәк сыер тотучы 22 шәхси ярдәмче хуҗалык катнаша. Дүрт ШЯХ документларны ТР Авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министрлыгына тапшырган, 12 ШЯХ 67500 сумлык беренче траншны алган, түбә кую башлангач икенче транш бүлеп биреләчәк. Кире кайтарылган ике субсидия дә бар, алар төзелешкә зур әзерлек белән баручыларга юнәлтеләчәк. Күп кенә авыл җирлекләрендә мини-фермалар төзелә яки программада катнашырга теләүчеләр бар, алар Красный Октябрь, Буревестник, Әдәмсә АҖ дә генә юк.
Таналар сатып алуны субсидияләүгә 34 хуҗалык заявка биргән, әлегә Архангел һәм Әдәмсә авыл җирлекләрендә 7 баш сатып алынган, аларга документлар  Авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министрлыгына тапшырылган. Икенчеләре, сатып алдык, субсидиягә документлар рәсмиләштермиләр, диләр.
Бүгенге көндә барлык формадагы шәхси ярдәмче хуҗалыкларга ярдәм итү буенча җирле бюджеттан 946 мең сум күләмендә субсидияләр алынган: нигездә, мини-фермалар төзүгә ярдәм итү һәм бу 2018 ел белән чагыштырганда 3 тапкырга күбрәк. Август дәвамында 9 млн. сумнан артык республика субсидияләре килергә тиеш, шулардан 577 мең сумы яшь кош-корт сатып алуга (узган ел белән чагыштырганда 270 мең сумга күбрәк). Документлар тапшыру вакытын озайту һәм АҖ башкарма комитетларының зур эше нәтиҗәсендә бу мәсьәләдә 80 шәхси ярдәмче хуҗалык 7154 баш кош-корт сатып алган. - Шәхси ярдәмче хуҗалык та күбрәк катнаша алыр иде, биредә документларны җыярга теләмәү генә, - дип билгеләп үтте район башлыгы.  
Быел җәй печән әзерләү яхшы бара, барлыгы 6 тоннага якын печән әзерләнде. Ул Черемухово, Шахмай, Акбүре, Чабаксар, Архангел, Тубылгытау, Зирекле АҖ дә узган елдагыдан күбрәк әзерләнгән. Маллар аз булган урыннарда (Буревестник, Красный Октябрь, Екатерина) азык азрак әзерләнгән. - Теләгән кешеләр печәнне болыннардан чапсын, җирләр җитәрлек, - дип билгеләп үтте Вячеслав Козлов.  
1 яртыеллыкка йомгак ясап, ШЯХ ны үстерү муниципаль программасының 10 пунктыннан бер пункт үтәлмәгән - сыерларның баш саны 0,3 % ка кимегән (план-2 % ка үсеш), калган пунктлар буенча план үтәлгән яки шактый арттырып үтәлгән.  
Екатерина авыл җирлегендә хезмәт активлыгы турында аның башлыгы Александр Хорьков сөйләде. Биредә район башлыгы «электр көтүчеләре» күп булуын, авыл җирлеге халкының базарларда артык авыл хуҗалыгы продукциясен сатудагы активлыгын уңай яктан билгеләп үтте. - Һәр авыл җирлеге буенча башка чараларны тулысынча күзәтеп торырга кирәк, - диде ул, - ай азагында АҖ бухгалтериясендә мәгълүматны исәпләргә һәм бирергә кирәк. Халыкның үзе җитештергән авыл хуҗалыгы продукциясен сатуга стимулы булсын.
Ольга ИВАНОВА