Лейкоз авыруы турында

Авыру сыерларның сөте һәм мондый сыерлар белән нәрсә эшләргә?
Нәрсә ул МЭТ ләрдә лейкоз авыруы?
Бу вирус, ул терлек тукымаларында шешле процесс китереп чыгара, әмма, барыннан да элек, кан йөреше системаларында.Бу процесс лимфоузелларга, талакка, картага, йөрәккә, бөер һәм башка органнарга кагыла. Лейкоз авыруының стадияләре бар. Беренче стадия (шулай ук йогышлы дип атала) нинди дә булса тышкы күренешләрдән башка уза. Моннан тыш, терлекләрнең продуктлылыгы һәм яңадан җитештерү (үстерү) функциясе саклана. Билгеләре икенче стадиядә генә барлыкка килә, ул да патологияле дип атала. Шул ук вакытта периферик канда гематологик үзгәрешләр барлыкка килә. Соңгы стадия – иң сизелерлек. Нәкъ менә анда продуктлылыкны һәм яңадан җитештерү функциясен киметү башлана, ә эчке органнарда функциональ хәлнең бозылуы күренә. 
МЭТ ләрдә лейкоз ничек тарала?
Вирус булганга, ул көтүлектә бик тиз күчәргә мөмкин. Еш кына хайваннардан хайванга кан, сөт һәм авыру хайван материаллары белән күчә. Лейкоз таралуга хәзерге заманча хуҗалыкларда малларның күпләп (тыгыз) урнашуы да ярдәм итә, бу вирусның авыру хайваннардан сәламәт терлеккә тиз таралуына китерә. Моннан тыш, авыру ачыкланмаган арада, терлекләр барысы бергә көтүдә тора, бозауларга уыз сөт һәм авыру сыерларның сөтен эчерәләр, ә үрчү өчен авыру үгезләр кулланалар. Шуңа күрә, гадәттә, читтән кайтарылган сыерларны бары тик 30 көн буе көтүдән аерым тотарга киңәш ителә. Кайбер хуҗалыклар яңа сыерларны көтүдән аерым һәм озаграк тоталар. Бу авыру хайваннарны ачыкларга һәм күп кенә чирләрнең хуҗалыкка эләгүенә юл куймаска ярдәм итә.  Вирус күчү бик тиз килеп чыкса да, зарарланган сыерлардан бозауларның барысы да йогышлы тумый. Кайбер тикшеренүләр буенча, мондый сыерлардан 20% ка кадәр бозау лейкоз белән туа.
Кеше һәм МЭТ лейкозы ничек бәйләнгән һәм чирне йоктыру мөмкинме?
Берничек тә бәйле түгел. Охшашлык бары тик исемдә һәм кайбер күренешләрдә генә. Моннан тыш, МЭТ лейкозы һәм Т-лимфотроп кеше вирусы арасында структур һәм генетик охшашлык бар. МЭТ лейкозы хайваннар өчен генә куркыныч. Шуңа да карамастан, авыру хайваннарның кайнамаган сөтеннән файдалануны тыю да бар – мөмкин булган тискәре нәтиҗәләрне кисәтү өчен. Вирус үзе 60 градус температурада һәлак була, шуңа күрә теләсә кайсы пастеризация аны үтерә.
 МЭТ лейкозын ничек ачыкларга?
Хәзерге шартларда лейкоз теләсә кайсы стадиядә хайваннар канын тикшерүнең серологик алымнары ярдәмендә зур ышаныч белән билгеләнә. Бу ике танылган алым - агара (РИД) геле иммунодиффузия реакциясе һәм иммунофермент анализ (ИФА). 
Ничек дәваларга?
Кыскача гына әйткәндә, МЭТ лейкозын дәвалап булмый, чөнки бу хроник авыру. Шунысын белү мөһим: мөгезле эре терлек лейкозыннан нәтиҗәле дарулар хәзер бер генә илдә дә юк. Гадәттә, авыру хайваннарны суярга мәҗбүрләр. Әгәр дә авыру хайван көтүдә 10% ка кадәр булса, аларны терлек чалу өчен махсус урыннарга тапшырырга кушалар. Шуннан соң лейкозга анализлар һәр 3 ай саен алына һәм авыру хайваннарны ачыклаганда аларны суялар. Әгәр авыру сыерлар 30% ка кадәр икән, аларны сәламәтләреннән аералар һәм көтүне алты ай саен лейкозга тикшерәләр. Ачыкланган авыру терлекләрне сугымга тапшыралар. Әгәр авыру хайваннар 30% тан артык һәм көтүне сәламәтләндерү өчен шартлар булмаса, барлык хайваннарны да алты ай саен лейкозга тикшерәчәкләр.
Авыру хайван сөтен кулланырга мөмкинме?
Шунысы мәгълүм, МЭТ вирусы 60° С тан югары температурага чыдамый. Шул ук вакытта Россия нормалары буенча кайнамаган сөт азык итеп файдаланылырга тиеш түгел,ә гадәти пастеризацияләү режимы 74° С булганда уза.Бу очракта вирус 18 секундта үлә. Моннан тыш, вирус ультрашәмәхә һәм ультратавыш белән эшкәрткәндә үлә. Шул ук вакытта авыру хайван сөтенең сыйфаты түбән, аны куллану чикләнгән. 
Авыру хайван итеннән файдаланырга мөмкинме?
Лейкоз булганда (тулысынча) итне юкка чыгарырга кирәк. Лейкоз белән аерым лимфа төеннәре яки органнар зарарланган булса, алар гына утильләштерелә, калганы яхшы термик режимда ит эшләнмәләре ясау өчен кулланыла.