Соңгы яфрак

Дәвамы.

4 балага 7 онык берьюлы кайтып төшсә, укытучы әбинең тәрбиясе башлана. Юк, үстерешә алмады ул аларны, бары кунакка кайткач кына сөеп туя алмый. Ә бусы аның янында үсәчәк!

 Хәле бетеп Гөлзирә ишек төбендәге караватка барып утырды.

– Уф, әнкәй, ни булды соң миңа? Кичә ашханәдә дә шулай булдым. Үләм аш исенә.

 – Аңламыйсыңмыни, балам. Әни буласың син!

– Чынлапмы?

– Чынлап.

Кызарып торган зәңгәр күзләргә сөенеч йөгерде. Шатлыклы вакыйганы бөтен кешегә сөйлисе килде аның. Әни була бит ул! Нинди сөенеч! Тизрәк Шамил эштән кайтсын иде инде. Ничек уздырырга бу вакытны? Ашлык тузанына батып, Шамил кайтып керде. Мунчада юынып чыкты, өстәл икенче төрле матур итеп әзерләнгән.

 – Сез ашамадыгызмыни әле? Берәр бәйрәмме әллә?

 – Әйе, зур бәйрәм бүген бездә.

 – Төнләме?

– Көндез үк булырга тиеш иде. Син соң кайткач, төнлә инде.

– Гөлзирә, син ник бер сүз дә дәшмисең?

– Син әти буласың...

– Мин – әти? Алмагачым минем!

Ашаган җиреннән сикереп торып, ике битеннән үбеп алды, йомшак кына итеп эчен сыпырды.

Улының гаиләсе өчен сөенгән анадан да бәхетлерәк кеше булмагандыр ул чакта. Гөлзирә генә ашый алмады, тагын укшып тышка йөгерде. Авыр күтәрде Гөлзирә баласын. Көн саен күңел болгану, ашый алмау, җитмәсә, ашханәдәге аш исенә бөтенләй түзәрлек түгел. Декрет ялына, иртәрәк булса да, мәктәп директоры:

 – Болай булса, үзеңә көч килә, ял ит, эш качмас, – дип алдан җибәрде аны.

 Шамил быел беренче урын ны бирмәде. Район буенча комбайнМəхəббəт һəм нəфрəт, хыянəт һəм гыйбрəт, фаҗигале хəллəр һəм язмышлар – болар бар да «Шəһри Казан. ЯЗМЫШ» газетасында Реклама Соңгы яфрак Чулпан ӘХМӘТ чылар арасында иң күп ашлык сугучы ул. Сепаратор белән бүләкләделәр үзен.

Масаю дисәң, масаю түгелдер инде, Шамил нишләптер аракы белән бик дуслашты. Көн саен диярлек салып кайта. Өйләнешүләренә бер ел тулды. Гөлзирә: «Алҗыйдыр», – дип башта бик әһәмият бирмәде. Ай буена сузылган бу эчү Гөлсем апага да авырлык китерде.

– Кич белән сөйләшергә кирәк булыр, бала туасы бар бит, – дип, Гөлзирәне дә кисәтеп куйды.

Соң гына тагын исереп кайтып ауды Шамил. Иртән йокыдан тора алмый интекте. Гөлсем апа:

– Улым, бу ни хәл соң? Әллә берәр хәсрәтең бармы? Бик эчәсең, инде бер ай айнымыйсың бит. Гөлзирә баласын бик авыр күтәрә. Өч айдан бала туасы.

 – Торасы килмәгән кешене тотмыйлар. Исерек кирәкмәсә, бүген үк чыгып китәрмен.

– Бу ни дигән сүз инде, улым? Сине беркем дә кумый бит. Уртага салып сөйләшәсе генә килә.

– Нәрсәсен уртага саласың инде аның?

Ишекне шап итеп ябып чыгып китте Шамил. Бу тавышка Гөлзирә торып чыкты.

– Әнкәй, ни булды?

 – Шамил җенләнә...

 – Әнкәй, бәлки миңа китеп торып караргадыр?

– Ничек инде китеп?..

 – Үзебезгә кайтып дим...

 – Нинди үзебез инде, бу синең йортың бит, килен.

– Аңлыйм мин. Бәлки туктап торыр, бәлки мине күрәсе килмәгәнгә шулай эшлидер ул? Бигрәк чирле кебек бит мин, зарланам да инде. Ир-ат зарланганны яратмый бит, әнкәй. Китеп карыйм әле мин. – ...

 Гөлсем апа дәшмәде. Нигә бу хәл килеп чыкканын да аңламадылар. Гөлзирә кайбер киемнәрен алды да туган йортына кайтып китте. Мәдинә апа, кунакка килгән кызының куна калуын белгәч:

 – Син куна килдеңмени, балам? – дип сорамыйча булдыра алмады.

 – Мин, әни, бөтенләйгә, – диде.

 – Ничек инде бөтенләйгә? Борыныңа җиткән корсак беләнме? Ни булды, сөйлә. Бар да әйбәт иде бит.

– Шамил бик эчә, тавыш та чыгаргалады. Мин киткәч тынычланмасмы дим. Баланы да авыр күтәрәм бит, әни.

 Мәдинә апа сабыр иде. Күп сөйләшеп тормады, артык сорау да бирмәде.

– Ярар, дөнья күрсәтер. Кырыс дип кисәткән идем бит, балам. Бер айныр әле. Әнә әтиегез дә гомер буе эчте. Шулай яшисең инде. Килер әле, килмәсә, бер баланы итәк астында булса да үстерербез, илдә чыпчык үлми, – диде дә кече өйгә чәй куярга чыгып китте.

Мәйсәрә карчык Гөлзирәнең кайтуына шат кебек. Бик ярата иде ул оныгын, менә хәзер оныкчык туарга тора.

 – Үзем карармын бәбекәемне, менә шунда тирбәтеп утырырмын, – диюенә, Мәдинә апа:

 – Бергә торсыннар диген, әнкәй, кунакка гына килсен диген инде, – диде.

 Шамил Гөлзирәнең киткәнен аңлардай хәлдә кайтмады. Бик эче пошты Гөлсем апаның. Иртән торгач:

 – Әнкәй, Гөлзирә кая ул? – дип сорады.

 – Китте.

– Кая китте?

 – Өенә.

 – Нигә?

– Эчкәнгә.

– Эчеп мин аны нишләттем?

 – Ул бит балагызны да бик авыр күтәрә, улым. Әйдә, матур гына яшәгез инде.

 – Мин матур яшим.

 – Әйе, син бик матур яшисең, улым.

 – Нигә алай дисең?

 – Тукта әле, мин бит әниең, ничек итеп сөйләшим соң? Син бит инде 17 яшьлек егет түгел. Мин көчләп өйләндермәдем, үзең алып кайттың. Менә дигән алма кебек хатының. Өйләнгәнсең икән, хөрмәт ит, ярат. Кем булган диярсең. Бүген үк айныйсың, хатының белән туасы баланы рәнҗетергә юл куймам, аңладыңмы? Алып кайткан бул! Мин биш баланы әтисез үстердем. Сине генә бөгәрлек хәлем бар әле минем, малай актыгы. Ни кыланганыңны белмисең. Күземнән югал, чыгып кит бар өстәл арасыннан. Күрәсем килми.

Тузынды, бик тузынды Гөлсем апа. Ярсый-ярсый елады. Шамил бер сүз әйтмәде, каршы әйтергә ачкан авызын да әнисе бик тиз япты. Кечкенә чактагы кебек башын аска иеп чыгып китте. Баш авыртуны әйтеп аңлата торган түгел. Бүген баш төзәтсә, эчү тагын дәвам итәчәк. Комбайнны гына кышка әзерләп юасы калды. Паркта эшен бетерде дә алма бакчасына менеп китте. Теге карт алмагач янына килде. Кып-кызыл зур алмалар биреп, гайрәтләнеп утырган алмагачны күреп исе китте Шамилнең. Беркем тимәгән, төпләре тулы алма, җыеп кына да бетерә торган түгел. Нәкъ кибет алмасы кебек. Моны җыеп та бетергән булырлар иде, сакчысы Салих абый әйбәт шул, беркемне якын китерми. Иелеп бер алманы алды да зур итеп тешләде, алманың татлы суы битләренә чәчелде.

 – Мондый тәмле алманы үз бакчабызда ашаганым юк иде әле. Безнең якта да җылы як алмалары кебек алмалар бар икән бит, үзләре нинди зур! – дип уйланып алма ашап торган җиренә юан таягын болгап, Салих абый килеп чыкмасынмы?

 – Кем бар монда, тотсам, шушы күсәк белән бәрәм дә үтерәм.

 – Салих абый, мин бу, мин – Шамил.

– Кайсы Шамил, нинди Шамил? Ә, Гөлсем малае, алдынгы комбайнчы Шамилмени әле син? Нишләп урлашасың?

 – Урлашмыйм, Салих абый, урлашмыйм. Бу карт алмагач белән бәйле бик матур хатирәләремне генә искә төшерергә килгән идем дә алмаларын күреп исем китте. Бер ел элек чәчәкләрен күреп шаккаткан идем инде, ләкин алмасын беркайчан да ашап караган булмады. Булмады дип, син кертмисең бит, нык саклыйсың. Урлашырга түгел, болай гына кердем, ачуланма, яме, хәзер китәм. Үзебезнең бакчада да сугышка киткәндә әткәй утыртып калдырган алмагачлар бик күп. Мин ятып калсам, балаларга ядкәр булсын дип утырткан булган. Исән кайтты бит, алмаларын да үлгәнче авыз итеп кала алды.

 – Нишләптер кәефең юк әле синең, Шамил. Бер-бер нәрсә булмагандыр бит?

– Гөлзирә үзләренә китте бит.

– Нигә?

 Дәвамы бар.