Балалар һәм туганнар ярдәме яшәргә көч бирә

— Әти фронтка киткәндә, әниемнең өч баласы калды, мин иң олысы, — дип искә ала ул. — Дүртенчебез әле тумаган да иде. Әни басуга башаклар җыярга бара иде, мин дүртенче баласына йөкле әнием артыннан барып, ул күрмичә калдырган башакларны җыя идем. Әтием сугыштан 1943 елда яраланып кайтты, комбайнчы булып эшләде. 

4 нче сыйныфны тәмамлагач, ат белән кырдан салам ташыдык, аны фермада бушата идек. Бераз үскәч, урманга утын әзерләргә җибәрделәр. Кая җибәрәләр, шунда барлык эшләрдә катнаштым, -дип сөйли Рәшидә әби.

Аңа төрле вакытта колхозда бозаулар, сарыклар, дуңгызлар карарга, сыер саварга, аннары җирле кирпеч заводында да эшләргә туры килә. Һәр эшне намуслы башкаруы өчен колхоздан күп тапкырлар бүләкләнгән. Пенсиягә чыккач, «Хезмәт ветераны» медаленә ия була. 

Рәшидә әбигә әнисенең язмышын кабатларга туры килә. Аның да ире 31 яшендә авырудан үлә, Рәшидәне өч баласы белән дүртенче балага йөкле килеш ялгыз калдыра, иң олысы Рузалиягә 7 яшь кенә була. Әмма Рәшидә әби төшенкелеккә бирелми, икеләтә көч белән эшли, зур хуҗалык алып баруын, балалар тәрбияләвен дәвам итә. 

— Ул бит 85 яшенә кадәр хуҗалык тотты: сыер, сарыклар асрады, бөтен бакчаны чәчте, «Әни, үзеңне сакларга кирәк», дип кенә туктаттык, — ди Рузалия.

Балалары да, әти-әниләре кебек (Рәшидә әбинең ире тракторда эшләгән) авыл хуҗалыгында эшли башлыйлар. Рузалия һәм Гөлсем сыер савучы, улы Гаяз -механизатор, тимерче була. Илалия генә гомере буе Түбән Кама шин заводында эшли, тырыш хезмәте өчен грамоталар белән бүләкләнә. 

Кызганычка каршы, биш ел элек Рәшидә әби бер-бер артлы Гаяз белән Илалияне югалта. Улы һәм килене Рәшидә апа белән бергә яшәгәннәр. Улы күпне эшләргә өлгерә: йортның эчке һәм тышкы ягын ремонтлый, аны җиһазландыра. Әнисенә олы яшьтә уңайлылык тудыра. Килене киткәч һәм улы үлгәч, әнисен Илалия карый һәм тиздән ул да кинәт кенә вафат була (тромб өзелә).

Шул вакыттан бирле Рәшидә әби ялгызы гына өйдә куна алмый. Һәр көнне инде менә 4 ел буе төнгә Рузалия кала. Аңа авыр түгел, ул янәшәдә яши. Көн саен диярлек аның янына 81 яшьлек сеңелесе Рауза апа да килә. Әбинең әле биш ир-туганы һәм сеңелесе бар. 

Көндез социаль хезмәткәр Эльмира (ул сеңелесе Раузаның оныгы) килә, Рәшидә әби «җитәкчелегендә» төшке аш әзерли, җыештыра һ.б. Күңелсез чакта Рәшидә әби үзе Рузалия янына бара. Икенче кызы да ерак түгел — Шахмайда яши. 

Рәшидә әби сөйләшергә, аралашырга бик ярата. Элекке гадәте буенча, барлык эшләрне һәм чыгымнарны контрольдә тотарга тырыша. 

— Кайвакыт хәтта безнең белән җитәкчелек итә, — дип көлә Рузалия. — Һәм без аңа каршы килмибез. Ничек инде әнине тыңламыйсың, ди? Сәламәтлегенә зарланмый. Кайвакыт кан басымыннан гына дару эчә. Күпчелек үләннәр белән дәвалана. 

Рәшидә әби һәрвакыт хәрәкәттә, эштә булырга яраткан. «Шуңа күрәдер дә мин озын гомерле кешедер, мөгаен», ди әби. 

Рәхәтләнеп, бернигә дә борчылмыйча яшә генә дә бит, юк, алай түгел, кызлары, җиде оныгы, ике оныкчыгы өчен борчыла ул. Көненә биш тапкыр намаз укыганда, Ходайдан барысы да яхшы булсын дип сорый, дога кыла. Әлбәттә, балалар, оныклар дигәндәй, алар да аның янына еш киләләр. 

90 яшьлек юбилее белән котларга авыл җирлеге башкарма комитетының социаль яклау бүлегеннән кунаклар килгән. Күп бүләкләр алып килгәннәр. Кич белән өйгә барлык туганнары җыелган.

— Ничек кенә авыр булмасын, сабырлык һәм сабырлык кына сине озын гомерле итә. 90 яшькә кадәр яшәвем — бу балалар, аларның ярдәме һәм кайгыртуы аркасында. Балаларның һәм туганнарның ярдәме генә яшәргә көч һәм теләк бирә,- ди Рәшидә әби. 

Язманы Ольга Иванова әзерләде.