Яңа Чишмә хәбәрләре

Яңа Чишмә районы

18+
Рус Тат
2024 - год Семьи
Мәгариф

Мәгариф: проблемалар бар

Яңа Чиш­мә мәк­тәп - гим­на­зи­я­гә 60-70 нче ел­лар­да­гы чы­га­ры­лыш сый­ныф уку­чы­ла­ры оч­ра­шу­ы­на шул ел­лар­да ур­та мәк­тәп ди­рек­то­ры бу­лып эш­лә­гән Алек­сандр Гри­горь­е­вич Во­робь­ев ел са­ен ки­лә. Рос­си­я­нең ат­ка­зан­ган укы­ту­чы­сы, ха­лык мә­га­ри­фе от­лич­ни­гы, 20 ел бу­е­на Чис­тай ра­йон мә­га­риф бү­ле­ген җи­тәк­лә­гән, ул хә­зер дә бу өл­кә­дә­ге ре­фор­ма­лар­ны кү­зә­тә. Сөй­лә­шү ба­ры­шын­да Алек­сандр Гри­горь­е­вич...

Яңа Чиш­мә мәк­тәп - гим­на­зи­я­гә 60-70 нче ел­лар­да­гы чы­га­ры­лыш сый­ныф уку­чы­ла­ры оч­ра­шу­ы­на шул ел­лар­да ур­та мәк­тәп ди­рек­то­ры бу­лып эш­лә­гән Алек­сандр Гри­горь­е­вич Во­робь­ев ел са­ен ки­лә. Рос­си­я­нең ат­ка­зан­ган укы­ту­чы­сы, ха­лык мә­га­ри­фе от­лич­ни­гы, 20 ел бу­е­на Чис­тай ра­йон мә­га­риф бү­ле­ген җи­тәк­лә­гән, ул хә­зер дә бу өл­кә­дә­ге ре­фор­ма­лар­ны кү­зә­тә. Сөй­лә­шү ба­ры­шын­да Алек­сандр Гри­горь­е­вич без­нең бе­лән дә (элек­ке­ге уку­чы­ла­ры) бе­лем би­рү­дә­ге мө­һим проб­ле­ма­лар уңа­ен­нан үз фи­кер­лә­ре бе­лән ур­так­лаш­ты.

Ла­ри­са ФЕ­ДО­РО­ВА,

Оль­га ИВА­НО­ВА

- Ин­де күп ел­лар бу­е­на Рос­си­я­нең ха­лык мә­га­ри­фе ре­фор­ма­лар ста­ди­я­сен­дә то­ра, алар мат­ди-тех­ник ба­за­ны ка­мил­ләш­те­рү­дә, мәк­тәп­ләр­не тех­ник ча­ра­лар бе­лән ба­е­ту­да, укы­ту­чы­лар­ның про­фес­си­о­наль дә­рә­җә­сен үс­те­рү­дә уңай йо­гын­ты ясый. Уку­чы­лар компь­ю­тер бе­лән ир­кен эш­ли ала­лар, Ин­тер­нет­тан фай­да­ла­на­лар, төр­ле олим­пи­а­да­лар­да, кон­курс­лар­да һәм смотр­лар­да уңыш­лы кат­на­ша­лар. Әм­ма бу сә­ләт­ле ба­ла­лар­га ти­гән өлеш. Го­му­мән, дө­ре­сен әй­тер­гә ки­рәк, мәк­тәп­ләр­дә­ге чы­га­ры­лыш сый­ныф уку­чы­ла­ры­ның ту­ла­ем бе­лем дә­рә­җә­се тү­бән ка­ла би­рә, за­ман­ча мәк­тәп­ләр­гә кер­тел­гән мат­ди һәм ин­тел­лек­ту­аль чы­гым­нар­га тәң­гәл кил­ми. Бу хак­та мәк­тәп­ләр­дә­ге чы­га­ры­лыш им­ти­хан­на­ры нә­ти­җә­лә­ре, аби­ту­ри­ент­лар­ның һәм бе­рен­че курс сту­дент­ла­ры­ның тү­бән сый­фат сос­та­вы һәм юга­ры кат­лау­лы­лык­та­гы фән­ни өл­кә­ләр­дә яшь бел­геч­ләр җи­теш­мә­ве һ.б. күр­сә­теп то­ра.

Па­ра­докс нидә соң? Ни өчен ха­лык мә­га­ри­фе­нә кер­тел­гән чы­гым­нар үз-үзен ак­ла­мый? Ми­нем ка­раш­ка, сә­бәп-укы­ту прог­рам­ма­сы­ның ча­ма­дан тыш йөк­лә­не­шен­дә.

Мәгъ­лүм ки, уку­чы мәк­тәп­тә фән ни­гез­лә­ре бе­лән ге­нә шө­гыль­лә­нер­гә ти­еш. Әм­ма шу­ның бе­лән бер­гә аны бе­рен­че чы­га­нак­лар­дан, өс­тә­мә әдә­би­ят­тан, бе­лем алу­ның баш­ка чы­га­нак­ла­рын­нан фай­да­ла­ныр­га өй­рә­тер­гә, үз­ле­гең­нән бе­лем алу­га кы­зык­сы­ну уя­тыр­га ки­рәк. За­ман­ча мәк­тәп прог­рам­ма­сы уку­чы­лар­ның ба­ры­сы да үз­ләш­те­рә ал­мас­лык кү­ләм­дә­ге һәм төр­ле­лек­тә­ге бе­лем бе­лән ба­е­тыл­ган, укы­ту­чы­лар­ның сый­ныф­та­гы бар­лык уку­чы­лар­ның да прог­рам­ма эч­тә­ле­ген нык­лап һәм аң­лап үз­ләш­те­рү­лә­ре­нә ирешүгә ва­кыт­ла­ры җи­теш­ми. Аның ма­те­ри­ал­ны ка­бат­лау­га, үт­кән те­ма бу­ен­ча конт­роль эш­ләр үт­кә­рү­гә, ха­та­лар өс­тен­дә эш­ләр­гә ва­кыт­ла­ры җит­ми, бу исә кап­ма-кар­шы элем­тә­не бо­зу­га ки­те­рә. Пе­да­го­ги­ка­га ни­гез са­лу­чы рус га­лим­нә­ре та­ра­фын­нан әй­тел­гән "Пов­то­ре­ние-мать уче­ни­я" ди­гән ачык ха­кый­кать та­ләп ител­ми бу­лып чы­га. Әгәр дә фән һәм мә­га­риф ми­нистр­лы­гы, Рос­сия мә­га­риф кү­зәт­че­ле­ге укы­ту прог­рам­ма­сы йөк­лә­не­шен бе­раз ки­ме­теп, прог­рам­ма­ның кал­ган кү­лә­ме­нә сә­гать­ләр са­нын арт­ты­ру­ны ни­гез­ле дип тап­са­лар, чы­га­ры­лыш уку­чы­ла­ры­ның бе­лем­нә­ре ар­та­чак, ә чы­га­ры­лыш им­ти­хан­на­ры хәт­та БДИ фор­ма­сын­да бул­са да уку­чы­лар һәм алар­ның әти-әни­лә­ре өчен дә бор­чу­лы бу­лу­дан тук­тар иде. Әгәр күп­че­лек чит ил­ләр­дә БДИ фор­ма­сын­да­гы им­ти­хан­нар­дан фай­да­ла­на­лар икән, ди­мәк мон­да төп­ле баш­лан­гыч бар ди­гән сүз. Чит ил­ләр­дә БДИ ни­чек алып ба­ры­лу­ын мин бел­мим, әм­ма аны Рос­си­я­дә һәм без­нең рес­пуб­ли­ка­да үт­кә­рү җит­ди де­мок­рат­лаш­ты­ру һәм мо­дер­ни­за­ци­я­ләү­гә мох­таҗ.

Укы­ту­чы­ны им­ти­хан­да кат­на­шу­дан чит­ләш­те­реп, аны мо­раль як­тан ким­се­тү, аң­ла­тып бул­мас­лык ыша­ныч­сыз­лык бел­де­рү һич ке­нә дә баш­ка сыя тор­ган нәр­сә тү­гел. Пе­да­гог ба­ла­лар өчен ав­то­ри­тет бу­лу­дан тук­та­ды. Әгәр бу төр­ле дә­рә­җә­дә­ге ха­лык мә­га­ри­фе ор­ган­на­ры җи­тәк­че­се­нең ини­ци­а­ти­ва­сы бул­са, алар укы­ту­чы­га фән­нәр­не укы­ту­ны һәм үсеп ки­лү­че бу­ын­ны тәр­би­я­ләү­не ни­чек ыша­нып тап­шы­ра­лар икән соң. Әгәр дә бу яңа­лык пе­да­го­ги­ка бе­лән бәй­лә­не­ше бул­ма­ган чи­нов­ник­лар фан­та­зи­я­се нәр­сә­се икән, ул ча­гын­да алар мәк­тәп­не, алар­ны чын тор­мыш юлы­на чы­гар­ган, йө­рәк сер­лә­рен ыша­нып сөй­лә­гән, үз бе­лем­нә­ре һәм сә­ләт­лә­ре бе­лән ур­так­лаш­кан, шәх­си ва­кыт­ла­ры, ә кай­ча­гын­да хәт­та үз ял­ла­ры хи­са­бы­на мәк­тәп­тә алар­га уңай­лы һәм җай­лы бул­сын өчен ты­рыш­кан, ә дәү­ләт им­ти­хан­на­рын­да көч һәм ыша­ныч би­реп тор­ган ке­ше­ләр­не ис­лә­ре­нә тө­шер­сен­нәр иде. Ха­лык мә­га­ри­фе сис­те­ма­сын­да бай­так ел­лар төр­ле ва­зый­фа­лар­да эш­ләү дә­ве­рен­дә им­ти­хан­нар­ны ис­ке­чә клас­сик фор­ма­да тап­шы­ру ба­ры­шын­да мин бер ге­нә тап­кыр да кем­нең­дер әй­теп то­ру­ын яки мәк­тәп укы­ту­чы­ла­рын­нан тор­ган им­ти­хан алу­чы ко­мис­сия әгъ­за­ла­ры­ның уку­чы­га ка­ра­та ту­пас ба­сым яса­вын кү­зәт­кә­нем бул­ма­ды. Ә хә­зер нәр­сә? Уку­чы­ны үз укы­ту­чы­сы бе­лән ара­ла­шу­дан тыялар, баш­ка мәк­тәп­кә ки­те­рә­ләр, га­дә­ти шарт­лар­ны алыш­ты­ра­лар, әле та­гын ко­ри­дор­да ул по­ли­цейс­кий фор­ма­сын­да ки­зү то­ру­чы­ны да кү­рә, шул ча­гын­да пси­хи­ка­сы тот­рык­ла­нып та җит­мә­гән ки­леш ба­ла Ку­ту­зов аты­ның тө­сен хә­тер­дә кал­ды­ра ал­мый, тап­кыр­лау таб­ли­ца­сын да оны­та. Шун­нан им­ти­хан­нар ал­дын­нан кур­ку, ата-ана­лар һәм җә­мә­гать­че­лек та­ра­фын­нан ка­нә­гать­сез­лек, дәгъ­ва туа. Та­гын да күб­рәк әй­тәм, бу кур­ку һәм үз-үзе­ңә ышан­мау им­ти­хан­нар нә­ти­җә­сен­дә мә­га­риф өл­кә­сен­дә кор­руп­ция ки­леп чы­гу­га бер сә­бәп бу­лып то­ра. Рус тел­ле мо­хит­тә һәм рес­пуб­ли­ка мәк­тәп­лә­рен­дә та­тар те­ле укы­ту прак­ти­ка­сы­на да кай­бер га­еп­ләү бар. Мәгъ­лүм ки, аны өй­рә­нү за­рур­лы­гы бер­кем­дә дә шик ту­дыр­мый, ул бә­хәс­сез. Урыс һәм та­тар мәк­тәп­лә­рен­дә та­тар һәм рус тел­лә­рен өй­рә­нү­гә сә­гать­ләр­нең ти­гез би­ре­лүе ге­нә ка­нә­гать­сез­лек ту­ды­ра. Урыс мәк­тәп­лә­рен­дә та­тар те­ле һәм әдә­би­я­ты сә­гать­лә­ре­нең са­ны үзен ак­ла­мый. Ту­лы ур­та мәк­тәп­не тә­мам­ла­ган­да урыс ба­ла­сы та­тар те­лен­дә яза да, ир­кен­ләп сөй­лә­шә дә бел­ми. Аның сүз­лек за­па­сы бик яр­лы бу­ла, хәт­та өч-биш сүз­дән бер җөм­лә дә тө­зи ал­мый. Га­мәл­дә­ге ме­то­ди­ка сак­лан­ган­да урыс мәк­тәп­лә­рен­дә та­тар те­лен өй­рә­тү­гә ва­кыт, укы­ту­чы­лар­ның кө­чен һәм ак­ча са­рыф итү мәгъ­нә­сез, ул ки­рәк­сез га­мәл. Та­тар те­ле рес­пуб­ли­ка­да яшәү­че ха­лык­лар ара­сын­да ара­ла­шу ча­ра­сы бу­ла­рак Та­тарс­тан­да гы­на ки­рәк­ле тел. Шун­лык­тан урыс мәк­тәп­лә­рен­дә та­тар те­лен көн­кү­реш дә­рә­җә­сен­дә өй­рә­нү, әй­тик, "Га­и­лә­дә сөй­лә­шү", "Ки­бет­тә", "Вок­зал­да", "Ап­те­ка­да", "Боль­ни­ца­да" ке­бек өл­кә­ләр­не үз эче­нә алу отыш­лы­рак. Мин үзем та­тар те­лен өй­рә­нү­гә кар­шы тү­гел­мен. Ки­ре­сен­чә, аны өй­рә­нү мәҗ­бү­ри дип са­ныйм. Ба­ры тик урыс мәк­тәп­лә­рен­дә сә­гать­ләр са­нын гы­на көй­ли­се бар, урыс тел­ле ба­ла­лар­ны ша­гыйрь­ләр һәм язу­чы­лар иҗа­ты бе­лән ге­нә тү­гел, ком­по­зи­тор­лар, рәс­сам­нар, га­лим­нәр, ар­тист­лар һәм Та­тарс­тан­ның баш­ка атак­лы эш­лек­ле­лә­ре бе­лән дә ти­рән­рәк та­ныш­ты­ру ки­рәк. Урыс мәк­тәп­лә­рен­дә рус те­лен һәм әдә­би­я­ты сә­гать­лә­рен арт­ты­ру, һич­шик­сез, мәк­тәп уку­чы­ла­ры­ның һәм сту­дент­лар­ның го­му­ми гра­мо­та­лы­лы­гын, тел куль­ту­ра­сын кү­тә­рү­гә бу­лыш­лык итә­чәк. Бу тәкъ­дим мил­ли мәк­тәп­ләр­дә та­тар те­лен өй­рә­тү­гә дә ти­гез дә­рә­җә­дә ка­гы­ла. Хә­зер бу ае­ру­ча ак­ту­аль. Те­ле­ви­де­ние һәм Ин­тер­нет ки­тап­лар­ны кыс­рык­лап чы­га­ра, урыс те­лен нык чүп­ли. Рус те­ле һәм әдә­би­я­ты сә­гать­лә­рен арт­ты­ру ки­тап­ка бул­ган кы­зык­сы­ну­ны дөнь­я­да иң күп ки­тап уку­чы Рос­си­я­нең исе­мен ки­ре кай­та­рыр­га ти­еш. Кыс­ка гы­на яз­мам­да мин үз фи­кер­лә­рем­нең һәм тәкъ­дим­нә­рем­нең бә­хәс­сез­ле­ге­нә, тел-теш ти­дер­мәс­лек бу­лу­ы­на дәгъ­ва кыл­мыйм. Бо­лар фи­кер­лә­рем­не кыч­кы­рып әй­тү ге­нә.

Следите за самым важным и интересным в Telegram-каналеТатмедиа

Подписывайтесь на наш Telegram-канал "Шешминская новь"

 


Оставляйте реакции

0

0

0

0

0

К сожалению, реакцию можно поставить не более одного раза :(
Мы работаем над улучшением нашего сервиса

Нет комментариев

Теги: Новошешминск гиа егэ

2
X