«Исән-сау кайтыгыз, егетләр!»

Зи­рек­ле му­зе­ен­да сол­дат әни­лә­ре бе­лән оч­ра­шу уз­ды. Оч­ра­шу­га сол­дат­лар­ның бе­рен­че укы­ту­чы­ла­ры да ча­кы­рыл­ган иде. Бәй­рәм­не оеш­ты­ру­да һәм алып ба­ру­да му­зей хез­мәт­кәр­лә­ре бе­лән бер­лек­тә Зи­рек­ле­дә яңа эш баш­ла­ган "Ө­мет" ха­тын-кыз­лар со­ве­ты да ак­тив кат­наш­ты.

Бү­ген авы­лы­быз­ның дүрт еге­те иле­без чик­лә­рен сак­лый, Ва­тан ал­дын­да­гы из­ге бу­рыч­ла­рын үти. Алар: Ка­ша­пов Ай­нур Рөс­тәм улы - Да­гыс­тан­ның Кас­пийск шә­һә­рен­дә; Сә­ла­хов Ил­сур Мин­за­кир улы - При­морье өл­кә­се­нең Ар­тем шә­һә­рен­дә; Сә­фә­ров Рауф Зө­фәр улы - Бу­ря­тия рес­пуб­ли­ка­сы баш­ка­ла­сы Улан-Удэ шә­һә­рен­дә; Шә­ри­фул­лин Асаф Фән­нур улы Ту­ла шә­һә­рен­дә.

Оч­ра­шу Коръ­ән­нән сү­рә­ләр укып, ил­гә-көн­гә имин­лек, һәр­бар­ча­быз­га исән­лек-сау­лык те­ләү бе­лән баш­ла­нып кит­те. Төр­ле тәм-том­нар бе­лән тул­ган өс­тәл ар­тын­да эч­кер­сез сөй­лә­шү эч­тә­ле­ге­нә ту­ры ки­лү­че ши­гырь юл­ла­ры бе­лән үре­леп бар­ды. Әни­ләр­гә "Га­зи­зең­не озат­кан­да нин­ди хис­ләр ки­чер­де­гез?" - ди­гән со­рау би­рел­гәч, бар­лык әни­ләр­нең дә күз­лә­рен яшь пәр­дә­се каплады.

"Мин ин­де бер улым­ны оза­тып кар­шы ал­ган, икен­че улым­ны озат­кан әни бу­ла­рак, сүз­не баш­лыйм әле", - диде Ай­нур­ның әни­се Зә­кия апа Ка­ша­по­ва, - йө­рә­гең­нең бер өле­ше алар бе­лән ки­тә ин­де… Бе­рен­че ба­лаң­ны озат­кан­да авыр, лә­кин, ва­кыт­ның ни­ка­дәр аяу­сыз, озын, озак үтү­ен әле бик үк аң­лап җит­кер­ми­сең, ә икен­че­се кит­кән­дә, кем өчен­дер гап-га­ди бу­лып йө­ге­рә-йө­ге­рә уз­ган ел­ның си­нең өчен ик­сез-чик­сез бу­лып уза­сын бе­лә­сең ин­де. Ул­ла­рым­ның да хез­мәт ит­кән урын­на­ры - бе­рен­че­се­нең Ка­зан­да хез­мәт­кә ка­лып та, Чеч­ня рес­пуб­ли­ка­сын­да да чы­ны­гу алуы, икен­че­се­нең бик үк ты­ныч са­нал­ма­ган Кас­пийск шә­һә­рен­дә диң­гез де­сант­чы­сы бу­лып хез­мәт итүе ата-ана кү­ңе­лен са­гайт­мый кал­мый ин­де ул, биг­рәк тә те­ле­фон аша сөй­лә­шеп бул­ма­ган көн­нәр­дә… Тик ул­ла­рым­ның ар­мия хез­мә­тен яра­ту­ла­ры, һич тә зар­лан­мау­ла­ры, алай гы­на да тү­гел, "Мон­да ва­кыт­ның ни­чек уз­га­ны да си­зел­ми, көн са­ен яңа­дан-яңа тре­ни­ров­ка­лар: кул су­гы­шы, па­ра­шют­тан си­ке­рү, "марш-бро­сок"­лар һ.б. бу­ла", ди­еп хә­бәр итү­лә­ре дә кү­ңел­гә ты­ныч­лык би­рә ин­де үзе, - ди­п, го­рур­ла­нып сү­зен тә­мам­ла­ды Зә­кия апа. Ил­сур­ның әни­се Әл­фия апа Сә­ла­хо­ва күз яшь­лә­рен көч­кә ты­еп: "Өч тап­кыр ки­теп, Ка­зан­нан өч тап­кыр ки­ре кайт­ты ми­нем улым",- ди. Те­ле­фон­нан сөй­ләш­кән­дә ба­ры­сы да ях­шы, әни, кай­гыр­ма дип, гел ты­ныч­лан­ды­рып то­ра. Әл­фия апа­ның сүз­лә­рен ку­әт­ләп, Мид­хәт Га­риф улы Ил­сур­дан кил­гән хат­ны укып уз­ды: "…­мин ра­дист бу­лып хез­мәт итәм, хез­мәт­тәш­лә­рем ара­сын­да хәт­та Та­тарс­тан­нан да як­таш­лар юк. Хез­мәт ит­кән уры­ным бик ях­шы, ашау-эчү рес­то­ран­да­гы ке­бек: икен­че аш­лар, те­лә­гәнең­не сай­лап алыр­га мөм­кин, су­ган, са­рым­сак­ның өс­тәл­дән төш­кә­не юк. Үза­ра мө­нә­сә­бәт­ләр дә әй­бәт. Ми­нем өчен бор­чыл­ма­гыз… Мон­да хез­мәт итү­е­мә мин бик шат…".

- Без Рауф­ны оза­тыр­га Яңа Чиш­мә­гә дә бар­дык, - дип, үзе­нең ха­ти­рә­лә­ре бе­лән ур­так­ла­ша баш­ла­ды Лю­ция Го­мәр кы­зы Сә­фә­ро­ва, - улы­ма да, без­гә дә улым­ның дус­ла­ры кү­ңел­сез­лә­нер­гә ирек бир­мә­де, ан­да да без­не тан­та­на­лы шарт­лар­да ка­бул ит­те­ләр, ба­ла­ла­ры­быз­га ма­тур-ма­тур те­ләк­ләр те­лән­де, кон­церт но­мер­ла­ры баш­ка­рыл­ды. Ка­зан­да да аны ми­нем ту­ган­на­рым, үзе­нең дус­ла­ры кар­шы ал­ган­нар, ма­тур итеп оза­тып кал­ган­нар. Хә­зер ул танк час­тен­дә элем­тә ба­таль­о­нын­да БТР да хез­мәт итә. Хез­мәт итү авыр тү­гел, ва­кыт по­ли­гон­да бул­ган­да биг­рәк тә тиз уза, шу­лай ук төр­ле-төр­ле хәр­би ма­ши­на­лар­да кү­не­гү­ләр узу, "а­ту"­лар­га ба­ру ошый дип әй­тә, - дип сү­зен дә­вам ит­те ул. "У­лым, са­гы­на­сың­мы? Ки­рәк бул­ган­мы си­ңа ул ар­мия?"­ - ди­еп со­ра­гач, "әйе, әни, ар­мия егет ке­ше өчен ки­рәк икән… сүз дә юк, са­гын­ды­ра, лә­кин мон­да тор­мыш­ны, тор­мыш кыйм­мәт­лә­рен ныг­рак аң­лый­сың икән ул", дип җа­вап бир­де", - ди Люция Сәфәрова. Бу сүз­ләр­не әйт­кән­дә аның та­вы­шын­да са­гы­ну-са­гыш та, улы бе­лән го­рур­ла­ну хис­лә­ре дә ча­гыл­ды.

"Ә­ти­се әйт­кән­чә, хы­я­лы тор­мыш­ка аш­ты ин­де без­нең улы­быз­ның. Ул гел ВДВ­да хез­мәт итәр­гә кы­зык­ты", - дип җай гы­на баш­лап кит­те сү­зен Асаф­ның әни­се Ли­лия Шә­ри­фул­ли­на. "Без­гә та­тар апа­ла­ры ашар­га пе­ше­рә, алар бе­лән та­тар­ча сөй­лә­шә­без", ди ул. Күп­тән тү­гел ге­нә Мәс­кәү ас­ты шә­һәр­лә­ре аша су­гыш буй­лап экс­кур­сия-өй­рә­нү­ләр­дә бул­ган­нар. "Ми­ңа бик ошый, спорт­ның күп төр­лә­ре бе­лән шө­гыль­лә­нер­гә мөм­кин­лек бар", дип сөй­ли ул без­гә. Тик, "мин­нән хат көт­мә­гез ин­де, те­ле­фон­нан сөй­лә­шеп ке­нә то­рыйк", ди, һәм бик еш сөй­лә­шеп тә то­ра­быз…", - ди­де Ли­лия. "Шу­лай да Асаф­тан да хат алын­ды", - дип дә­вам ит­те Митд­хәт Га­ри­фо­вич Ли­ли­я­нең сү­зен: "Яшь сол­дат­лар­га, ар­ми­я­гә бар­гач, кай­бер урын­нар­да "о­бя­за­лов­ка" - мәҗ­бү­ри хат яз­ды­ра­лар. Асаф­ның да шун­дый хат­ла­ры бул­са ки­рәк бо­лар". Мид­хәт абый җай­лап кы­на хат­лар­ны ачып укый баш­ла­ды. Бе­рен­че хат­та бе­раз хәл-әх­вәл со­ра­шу, үз хәл­лә­рен бә­ян итү бул­са, кал­ган ике хат­та әни­се­нә ба­гыш­лан­ган ши­гырь юл­ла­ры гы­на иде. "А­саф, Асаф бу­лып кал­ган ин­де, мәк­тәп­тә дә ин­ша­лар язар­га ярат­мый иде ул", - ди­еп сүз­гә ку­шыл­ды Асаф­ның укы­ту­чы­ла­ры.

Хат­лар ту­рын­да сүз баш­лан­гач, "А­җа­ган" яшүс­мер­ләр клу­бы җи­тәк­че­се Гөл­шат Габ­дул­ла кы­зы да сүз­гә ку­шыл­ды. Үз­лә­ре­нең без­нең авыл­дан гы­на тү­гел, ра­йон­нан кит­кән сол­дат­лар бе­лән дә хат­лар аша элем­тә­ләр бул­ды­ру­ла­ры, алар­дан ма­тур-ма­тур эч­тә­лек­тә­ге җа­вап­лар алы­нуы ха­кын­да сөй­лә­де. Клуб эш­чән­ле­ге­нең юнә­ле­ше дә ба­ла­лар­ның ва­тан­пәр­вәр рух­лы, фи­зик як­тан нык бу­лып җит­ле­гү­ен тәэ­мин итү өс­тен­дә эш­лә­вен ас­сы­зык­ла­ды.

Ли­цей ди­рек­то­ры Ай­рат Мин­вә­ли улы Ха­мәт­вә­ли­ев­ның сүз­лә­рен­дә дә шул ук фи­кер ча­гыл­ды - ба­ла­лар нык, фи­зик як­тан чы­нык­кан икән, аңа бер­кем дә, бер нәр­сә­дә дә кур­кы­ныч тү­гел. Ди­мәк, ба­ла­лар­га шун­дый шарт­лар ту­ды­ру за­рур һәм ли­цей да бу юнә­леш­тә ар­мый-тал­мый көч куя - пат­ри­от­лык ай­лык­ла­ры, ве­те­ран­нар­га шеф­лык итү, ар­ми­я­дән хез­мәт итеп кайт­кан сол­дат­лар, су­гыш­чы-ин­тер­на­ци­о­на­лист­лар бе­лән оч­ра­шу­лар оеш­ты­ру, физ­куль­ту­ра дә­рес­лә­ре­нең нә­ти­җә­ле­ле­ген арт­ты­ру бу­ен­ча зур эш­ләр баш­ка­ры­лу­ын сөй­лә­де. Һәм ар­ми­я­дә­ге егет­лә­ре­без­нең "А­җа­ган" клу­бын­да да, ли­цей­да да спорт ягын­нан көч­ле, чы­нык­кан егет­ләр бу­лу­ын ата­ды.

Ба­ла­ла­рын ин­де кар­шы алыр­га өл­гер­гән сол­дат әни­лә­ре исе­мен­нән Фәү­зия апа Га­ти­на исә әни­ләр­не юа­тып: "Ва­кыт үтә ул…, ул­ла­ры­гыз­ның чын­нан да чын ир-егет­ләр, чы­нык­кан ке­ше­ләр бу­лып кайт­ка­нын кү­реп сө­е­нер­сез, бә­хет­ле оч­ра­шу миз­гел­лә­рен үзе­гез дә то­яр­сыз әле", - ди­де. Ә аның улы Рөс­тәм­нең Зи­рек­ле егет­лә­ре ара­сын­да бе­рен­че во­до­лаз бу­лып хез­мәт итү­ен Мид­хәт Га­риф улы әй­теп уз­ды.

Очрашу азагында сүз­не авыл со­ве­ты баш­кар­ма ко­ми­те­ты рә­и­се Җә­лил Рә­шит улы ал­ып, "без­нең егет­лә­ре­без сы­на­та тор­ган­нар­дан тү­гел­, чөн­ки алар­ның үр­нәк алып яшәр­лек әти-әни­лә­ре, ту­ган­на­ры, авыл­даш­ла­ры бар", ди­де. Шун­дый егет­ләр үс­тер­гән, тәр­би­я­лә­гән өчен әти-әни­ләр­енә дә, ли­цей, "А­җа­ган" кол­лек­ти­вы­на, ма­тур бәй­рәм оеш­тыр­ган му­зей җи­тәк­че­лә­ре, ха­тын-кыз­лар со­ве­ты­на да зур рәх­мә­тен җит­кер­де.

Очрашудан һәр­кем ри­за бу­лып, рәх­мәт­ләр әй­теп, оеш­ты­ру­чы­лар­га эш­лә­рен­дә уңыш­лар те­ләп та­ра­лыш­ты­лар. Исән-сау кай­ты­гыз, егет­ләр!

Фә­ри­дә ВӘ­ГЫЙ­ЗО­ВА,

Зи­рек­ле авы­лы