Туган телем – назлы гөлем

Ке­ше бо­рын­гы за­ман­нар­дан ук ба­ла­сын ана те­ле­нә өй­рәт­кән, тел хә­зи­нә­се­нең ма­тур­лы­гын, аһәң­ле­ген аның кү­ңе­ле­нә сең­де­рер­гә ты­рыш­кан. Ту­ган тел­гә ба­ла­ны аның га­зиз, якын ке­ше­се - әни­се өй­рә­тә, шул тел­дә аңа наз­лы би­шек җы­ры җыр­лый, ир­кә­ли, юа­та.

Ба­ла­ны үз ана те­лен­дә сөй­лә­шер­гә, ара­ла­шыр­га өй­рә­тү, ту­ган те­ле­без­не яра­ту, аңа ка­ра­та их­ти­рам тәр­би­я­ләү бү­ген­ге көн­дә дә иң мө­һим мәсь­ә­лә­ләр­нең бер­се бу­лып то­ра. Шул мак­сат­тан без "Лан­дыш" ба­ла­лар бак­ча­сын­да "И ту­ган тел, и ма­тур тел" дип атал­ган ата-ана­лар фо­ру­мы уз­дыр­дык. Фо­рум­да бак­ча­быз­да тәр­би­я­лә­нү­че та­тар ба­ла­ла­ры­ның һәм ра­йон үзә­ген­дә баш­ка ба­ла­лар бак­ча­ла­рын­а йө­рү­че ба­ла­лар­ның әти-әни­лә­ре кат­наш­ты.

Габ­дул­ла Ту­кай­ның "Ту­ган те­ле" яң­гы­рый… Бак­ча мө­ди­ре Ве­дя­ки­на На­талья Ми­хай­лов­на саф та­тар те­лен­дә ча­ра­ны ачып җи­бәр­де. Ул ту­ган тел­нең әти-әни, ту­ган җир, Ва­тан сүз­лә­ре бе­лән бер үк дә­рә­җә­дә бө­ек, из­ге сүз икән­ле­ген бил­ге­ләп үт­те. Аның сү­зен дә­вам итеп, өл­кән тәр­би­я­че Ре­зе­дә Ха­ри­сов­на, тәр­би­я­че­ләр Гөл­наз Сә­гыйть кы­зы, Фәү­зи­лә Фәү­зил кы­зы, Гөл­шат Ка­сыйм кы­зы, Флю­ра Ра­фик кы­зы ту­ган тел ту­рын­да ша­гыйрь­лә­ре­без иҗат ит­кән ши­гырьләр сөй­лә­де­ләр. Флю­ра Ра­фик кы­зы үзе­нең эш тәҗ­ри­бә­се бе­лән дә ур­так­лаш­ты. Бу ча­ра­ның икен­че өле­ше бө­ек ша­гый­ре­без Г. Ту­кай­ның ту­ган кө­не­нә ба­гыш­лан­ган иде. Мил­ли ки­ем­нәр­дән та­тар ба­ла­ла­ры бәй­рәм­нең би­зә­ге бул­ды­лар. Г. Ту­кай­ның ши­гырь­лә­рен сөй­ләп, аның сүз­лә­ре­нә языл­ган җыр­лар җыр­лап, ку­нак­лар­ның кү­ңе­лен кү­тәр­де­ләр.

Бу яз­мам­да мин үзе­без­нең та­тар тәр­би­я­че­лә­ре бе­лән го­рур­ла­ну­ым­ны һәм бе­раз алар ту­рын­да җы­лы сүз­лә­рем­не дә әй­теп үтә­сем ки­лә. Бер бәй­рәм дә Гыйль­ма­но­ва Гөл­наз Сә­гыйть кы­зы­ның моң­лы итеп баш­кар­ган җыр­ла­рын­нан баш­ка уз­мый. Бу юлы да ул үзе­нең кы­зы Әди­лә бе­лән Ту­кай­ның "Би­шек җы­ры"н баш­кар­ды. Күп тә үт­мә­де Гөл­на­зы­быз, "ал­тын" та­ра­гы бе­лән чә­чен та­рап, "Су ана­сы"­на әве­рел­де. Ме­нә зал­га ба­лта­сын би­ле­нә кыс­ты­рып Был­тыр ки­леп кер­де. Был­тыр Шү­рә­ле­сез бу­ла­мы­ни. Озын бар­мак­ла­рын уй­на­тып, ба­ла­лар­ны сө­ен­де­реп Шү­рә­ле пәй­да бул­ды. Бу роль­ләр­не Гөл­шат бе­лән Фәү­зи­лә (тәр­би­я­че­ләр) ос­та баш­кар­ды­лар. Уңыш­лар сез­гә, кыз­лар!

Фо­рум­ны дә­вам итеп, Го­мәр Сә­хап улы Фәс­хет­ди­нов чы­гыш яса­ды. Ул та­тар ба­ла­ла­ры бе­рен­че тап­кыр бак­ча бу­са­га­сын ат­лап кер­гән­дә, алар­ны саф та­тар те­лен­дә сөй­лә­шү­че тәр­би­я­че­ләр, ба­ла­лар кар­шы алуы мө­һим, ди­де. Ба­ла­ның ана те­лен үз­ләш­те­рүе һәм аны ак­тив кул­ла­нуы, шул тел­дә тәр­бия һәм бе­лем алуы аның һәрь­як­лы үсе­ше өчен уңай шарт бу­лып то­ру­ын бил­ге­ләп үт­те. Ба­ла­ла­ры бак­ча­дан ки­теп, мәк­тәп бу­са­га­сын ат­лап ке­рер чак җит­кәч тә, ата-ана­лар уй­ла­шып, ур­так фи­кер­гә ки­леп үз­лә­ре һәм ба­ла­ла­ры­ның ки­лә­чәге өчен дө­рес юл сай­лар­лар, ди­гән өмет­тә ка­ла­сы­быз ки­лә.

Әл­фи­нур

СӨ­ЛӘЙ­МА­НО­ВА,

"Лан­дыш" ба­ла­лар бак­ча­сы тәрбиячесе