Татулык һәм тотрыклылык сакланырга тиеш

- Әле­ге мәсь­ә­лә­нең ак­ту­аль­ле­ге, биг­рәк тә күп­тән тү­гел Ка­зан­да­гы ике­лә­тә те­ракт­тан соң, шик ту­дыр­мый, - дип бил­ге­ләп үт­те ра­йон баш­лы­гы уты­рыш­ны баш­лап җи­бәр­гән­дә. Бу хәл җәм­гы­ять­тә зур ре­зо­нанс ту­дыр­ды. 3 ав­густ­та әле­ге мәсь­ә­лә­не ка­рап тик­ше­рү уңа­ен­нан ТР Дәү­ләт Со­ве­ты­ның чи­рат­тан тыш уты­ры­шы бу­лып үт­те.

ТР Пре­зи­ден­ты Рөс­тәм Миң­не­ха­нов Та­тарс­тан­ның мө­сел­ман ру­ха­ни­ла­ры вә­кил­лә­ре­нә һө­җүм итү­не мо­ңар­чы бул­ма­ган рә­хим­сез һәм кы­рыс хәл бу­ла­рак ха­рак­тер­ла­ды.

ТР Дәү­ләт Со­ве­ты ка­рап тик­шер­гән ма­те­ри­ал­лар рес­пуб­ли­ка­да­гы то­ле­рант­лык тра­ди­ци­я­лә­рен сак­лау­га, эч­ке кон­фес­си­о­наль һәм кон­фес­си­о­наль­а­ра ки­ле­шү­ләр­не ны­гы­ту­га җи­бә­рел­гән.

Хә­зер сүз күб­рәк эч­ке кон­фес­си­о­наль хәл­ләр ту­рын­да ба­ра. ТР Дәү­ләт Со­ве­ты Рә­и­се Фә­рит Мө­хәм­мәт­шин әйт­кән­чә, "бу эш мө­сел­ман да­и­рә­ләр­гә аның ру­хи ида­рә­лә­ре­нә ка­гы­луы аң­ла­шы­ла, тик сүз рес­пуб­ли­ка­ның имид­жы, аның имин­ле­ге ту­рын­да ба­ра. Дәү­ләт һәм му­ни­ци­паль власть­лар да әле­ге проб­ле­ма­дан чит­тә ка­ла ал­мый­лар". Ра­йон баш­лы­гы урын­ба­са­ры На­и­лә За­ки­ро­ва ра­йон­да ди­ни экст­ре­мизм­ның то­ры­шы, аны бул­дыр­мау һәм про­фи­лак­ти­ка ча­ра­ла­ры ту­рын­да док­лад бе­лән чы­гыш яса­ды. Рес­пуб­ли­ка­быз җи­тәк­че­ле­ге, Та­тарс­тан­да хәл­ләр­не тот­рык­сыз­лан­ды­рыр­га ом­ты­лу­чы, без­дә­ге ыша­ныч һәм бер­дәм­лек­не җи­ме­рер­гә, как­ша­тыр­га ты­ры­шу­чы көч­ләр бар дип бел­де­рә, дип бил­ге­ләп үт­те ул.

ТР Дәү­ләт Со­ве­ты уты­ры­шын­да ки­е­рен­ке­лек­нең өл­ге­реп җи­тү­е­нә бу­лыш­лык итү­че го­му­ми сә­бәп­ләр ачык­лан­ды. Со­вет влас­те ел­ла­рын­да ди­ни оеш­ма­лар бас­ты­ры­лып кил­гән бул­са, үз­гәр­теп ко­ру ел­ла­рын­нан соң бө­тен нәр­сә­гә ирек ку­е­лу сә­бәп­ле, ил­дә ата-ба­ба­ла­ры­быз­ның та­ри­хи-мә­дә­ни йо­ла­ла­рын­нан ерак тор­ган төр­ле ди­ни агым­нар баш кал­кыт­ты. Ис­лам ди­не кат­лау­лы хәл­дә кал­ды, га­дәт-йо­ла­лар җи­ме­рел­де, уку йорт­ла­ры чит ил­ләр­дә кал­ды, мә­чет­ләр са­ны арт­ты, ан­да исә хә­зер­лек­сез имам­нар җи­тәк­че­лек хез­мәт ит­те.

Тер­кәл­гән ди­ни оеш­ма­лар са­ны бу­ен­ча Та­тарс­тан тот­рык­лы рә­веш­тә РФ субъ­ект­ла­ры ара­сын­да ли­дер­лар са­фын­да. ТР да бар­лы­гы 1514 ди­ни оеш­ма тер­кәл­гән. Шу­лар­ның 1130 - мө­сел­ман, урыс пра­вос­ла­вие чир­кә­ве - 239 һ.б. Яңа Чиш­мә ра­йо­нын­да ди­ни ис­лам оеш­ма­ла­ры - 11, пра­вос­ла­вие оеш­ма­ла­ры - 5.

Яңа Чиш­мә мөх­тә­си­бә­те үз эш­чән­ле­ген 2000 ел­да баш­лап җи­бәр­де, 2010 ел­дан баш­лап имам-мөх­тә­сиб ва­зый­фа­сын Ил­гиз хәз­рәт Әш­рә­пов баш­ка­ра. Ра­йон­да ди­ни хәл­ләр­не ту­ла­ем тот­рык­лы, дип әй­тер­гә мөм­кин, ае­рым дәгъ­ва­лы хәл­ләр һәм проб­ле­ма­лар кү­зә­тел­ми. Ра­йон­да чир­кәү һәм мө­сел­ман со­вет­ла­ры оеш­кан, аның сос­та­вы­на дин әһел­лә­ре ге­нә тү­гел, ра­йон җи­тәк­че­лә­ре дә ке­рә.

ТР-да­гы ке­бек үк, без­нең ра­йон­да да та­тар­лар, урыс­лар, чу­аш­лар ара­сын­да мө­нә­сә­бәт әй­бәт. Те­лә­гән һәр ке­ше ата-ба­ба­сы тот­кан дин­не ирек­ле рә­веш­тә рә­хәт­лә­неп то­та ала. Бер­гә­лә­шеп ин­де ни­чән­че ел мө­сел­ман­нар һәм пра­вос­ла­вие ди­нен то­ту­чы­лар­ның бәй­рәм­нә­рен үт­кә­рә­без, бер-бе­ре­без­не их­ти­рам итә­без.

Ис­лам һәм пра­вос­ла­вие ди­не оеш­ма­ла­ры җир­ле үзи­да­рә ор­ган­на­ры бе­лән ты­гыз элем­тә­дә то­ра­лар. Ра­йон­да һәм авыл­лар­да мө­һим җә­мә­гать ча­ра­ла­ры имам­нар һәм поп­лар кат­на­шын­нан баш­ка уз­мый, алар­ның ке­ше­ләр бе­лән ара­ла­шу ос­та­лы­гы һәм аб­руй­ла­ры бә­хәс­сез.

Шул ук ва­кыт­та ра­йон­да дин эш­лек­ле­лә­ре­нең эшен ак­тив­лаш­ты­рыр­га ки­рәк, алар ини­ци­а­ти­ва­сы бе­лән мә­дә­ни­ят һәм го­мум­бе­лем би­рү уч­реж­де­ни­е­лә­рен­дә та­тар хал­кы­ның һәм баш­ка мил­ләт­ләр­нең ди­ни-әх­ла­кый тра­ди­ци­я­лә­рен үс­те­рү­гә һәм по­пу­ляр­лаш­ты­ру­га, мил­лә­та­ра мө­нә­сә­бәт­ләр­не гармонияләштерүгә юнәл­де­рел­гән ча­ра­лар үт­кә­ре­лү мө­һим. Шу­лай ук рә­ис­лә­ре ра­йон­да мәр­тә­бә­ле ке­ше­ләр са­нал­ган ра­йон­да­гы иҗ­ти­ма­гый оеш­ма­лар­га ди­ни бер­ләш­мә­ләр бе­лән үза­ра хез­мәт­тәш­лек итү мәсь­ә­лә­лә­рен ка­рап тик­ше­рә­се бар. Шу­ңа ох­шаш ча­ра­лар җәм­гы­ять­тә экст­ре­мист кү­ре­неш­ләр­не бул­дыр­мау­га (юл куй­мау) юнәл­де­рел­гән про­фи­лак­тик ча­ра­лар бу­ла­чак.

Ра­йон мә­чет­лә­рен­дә 12 имам эш­ли, шу­лар­ның 1 се - 30 яшь­кә­чә, 2 се - 40 яшь­кә ка­дәр­ле, 1 се - 60 яшь­кә ка­дәр­ле, 8 се - 60 яшь­тән уз­ган ке­ше­ләр, ни­ба­ры 4 ке­ше ге­нә мах­сус ди­ни бе­лем­ле. Мә­чет­ләр­дә 7 як­шәм­бе мәк­тә­бе бар. Да­и­ми рә­веш­тә ТР мө­сел­ман­на­ры Ди­ния Нә­за­рә­те вә­кил­лә­рен ча­кы­рып һәм му­ни­ци­паль ра­йон вә­кил­лә­ре кат­на­шын­да имам­нар бе­лән ки­ңәш­мә­ләр үт­кә­ре­лә. Әле­ге ки­ңәш­мә­ләр­дә агым­да­гы оеш­ты­ру мәсь­ә­лә­лә­ре, мә­хәл­лә һәм мә­чет­ләр эш­чән­ле­ге һ.б. ка­рап тик­ше­ре­лә. Ди­ни ха­рак­тер­да­гы ва­кый­га­лар ра­йон­ның "Я­ңа Чиш­мә хә­бәр­лә­ре" га­зе­та­сын­да як­тыр­ты­ла.

Җәй­ге ай­лар­да мә­чет­ләр­дә ал­дан рас­лан­ган бер­дәм прог­рам­ма ни­ге­зен­дә эш­ләү­че ба­ла­лар ла­герь­ла­ры оеш­ты­ры­ла.

Бы­ел­ның сен­тяб­рен­нән мәк­тәп прог­рам­ма­сы­на 4 нче сый­ныф уку­чы­ла­ры өчен "Ди­ни мә­дә­ни­ят­ләр һәм дөнь­я­ви эти­ка ни­гез­лә­ре" фә­не ке­рә­чәк, чөн­ки бү­ген­ге­се көн­дә әле­ге бе­лем ае­рым ак­ту­аль­лә­шә ба­ра. Без­гә шу­шы фән­не укы­ту бу­ен­ча эш­не оеш­ты­рыр­га, уку­чы­лар­га гра­мо­та­лы итеп аң­ла­та алыр­лык укы­ту­чы­лар әзер­ләр­гә ки­рәк. Бу Та­тарс­тан тер­ри­то­ри­я­сен­дә киң та­рал­ган тра­ди­ци­он дин са­нал­ган ис­лам­га гы­на тү­гел, рес­пуб­ли­ка­да яшәү­че ха­лык тот­кан хрис­ти­ан һәм баш­ка дин­нәр­гә дә ка­гы­ла.

Ра­йон­ның мә­га­риф бү­ле­ге һәм мәк­тәп ди­рек­тор­ла­ры әле­ге фән­не укы­ту эше ях­шы хә­зер­лән­гән укы­ту­чы­лар­га йөк­лә­нү­ен һәм, иң мө­һи­ме, яңа фән­гә ка­ра­та укы­ту­чы­лар­ның үз­лә­ре­нең дә дө­рес ка­раш­та бу­лу­ла­рын кү­зә­тер­гә ти­еш­ләр.

Без­нең ба­ры­быз­га да: дәү­ләт влас­те ор­ган­на­ры­на да, җир­ле үзи­да­рә ор­ган­на­ры­на да, тра­ди­ци­он кон­фес­си­я­ләр вә­кил­лә­ре­нә дә, ха­лык­ны ыз­гыш­ты­рыр­га те­ләү­че­ләр­не бул­дыр­мас өчен, бер­лә­шеп эш итәр­гә, шу­лай ук ха­лык­ның ты­ныч­лы­гы, та­ту яшә­ве, ди­ни имин­лек сак­лан­сын өчен бар­лык ча­ра­лар­ны кул­ла­ныр­га ки­рәк.

На­и­лә За­ки­ро­ва­ның док­ла­дын чы­гыш ясау­чы­лар: по­ли­ци­я­нең "Чир­ме­шән" бү­ле­ге на­чаль­ни­гы урын­ба­са­ры Фә­рит Ша­ра­пов, ра­йон про­ку­ро­ры Эду­ард Хи­ра­җев, ра­йон мөх­тә­си­бе Ил­гиз хәз­рәт Әш­ра­пов һәм Ар­хан­гел Бис­тә­се­нең Воз­не­се­ния чир­кә­ве баш­лы­гы Ге­ор­гий ата­кай­лар ту­лы­лан­дыр­ды­лар. Со­вет уты­ры­шы эшен­дә ТР Пре­зи­ден­ты­ның ди­ни бер­ләш­мә­ләр бе­лән хез­мәт­тәш­лек итү бу­ен­ча Ида­рә­се­нең дәү­ләт-кон­фес­си­о­наль мө­нә­сә­бәт­ләр бү­ле­ге мө­ди­ре Ил­нур Га­таул­лин кат­наш­ты һәм чы­гыш яса­ды. Ул ди­ни өл­кә­дә эш­ләү өчен бе­лем­ле, гра­мо­та­лы кадр­лар хә­зер­ләү, мә­чет­ләр­дә газ өчен тү­ләү­дә ка­ра­ла тор­ган таш­ла­ма­лар, имам­нар­га хез­мәт ха­кы тү­ләү (бу пра­вос­ла­вие мә­хәл­лә­лә­ре­нә дә ка­гы­ла), ра­йон Со­ве­ты кар­шын­да ди­ни оеш­ма­лар бе­лән эш­ләү бу­ен­ча штат бү­леп би­рү ки­рәк­ле­ге­нә ба­сым яса­ды, авыл җир­лек­лә­ре баш­лык­ла­ры­ның игъ­ти­ба­рын алар­ның бу проб­ле­ма­лар­ны тө­ше­неп, хәл­ләр­не бе­леп, шу­шы мәсь­ә­лә­ләр бу­ен­ча бар­лык оеш­ма­лар бе­лән үза­ра хез­мәт­тәш­лек итү ки­рәк­ле­ге­нә юнәл­дер­де. Көн ка­да­гын­да тор­ган тик­ше­рел­гән мәсь­ә­лә бу­ен­ча ти­еш­ле ка­рар ка­бул ител­де.

Со­вет уты­ры­шын­да де­пу­тат­лар 2012 ел­га, план­да­гы 2013 һәм 2014 ел­лар­га Яңа Чиш­мә му­ни­ци­паль ра­йо­ны бюд­же­ты­на үз­гә­реш­ләр кер­тү һәм яңа ре­дак­ци­я­дә Яңа Чиш­мә му­ни­ци­паль ра­йо­ны Ус­та­вын ка­бул итү бу­ен­ча ка­рар­лар ка­бул ит­те­ләр.