Без хөкем итмибез, ә ярдәм итәргә телибез

Ба­лигъ бул­ма­ган­нар эше бу­ен­ча 7 ав­густ­та бу­лып үт­кән ко­мис­сия уты­ры­шы "Без - ад­во­кат­лар, ә судья тү­гел" дип атал­ган де­виз ас­тын­да үт­те. Ә мо­ңа ба­лигъ бул­ма­ган тәр­тип бо­зу­чы ба­ла­ның әни­се әйт­кән "тик­шер­мә­гез (хө­кем ит­мә­гез), үзе­гез­не дә тик­шер­мәс­ләр" ди­гән сүз­лә­ре этәр­де. Ме­нә шу­лай, яр­дәм итү те­лә­ге шәх­си тор­мыш­ка кы­сы­лу бу­ла­рак ки­леп чы­га, кү­рә­сең.

Ла­ри­са ФЕ­ДО­РО­ВА

15 яшь­лек Але­ша­ны 26 июль­дә төн­лә баш­ка егет­ләр бе­лән бер­гә "Пя­те­роч­ка+" ки­бе­те ти­рә­сен­дә оч­ра­та­лар. Әле­ге оч­рак бу­ен­ча бер­кет­мә тө­зи­ләр һәм ма­те­ри­ал­лар­ны КДН-га тап­шы­ра­лар. Ана ке­ше уты­рыш­ка үзе ге­нә кил­гән, улын Яр Чал­лы­да ял итә, дип аң­лат­ты. Ба­лигъ бул­ма­ган­нар­га төн­ге 23.00 сә­гать­тән соң өл­кән­нәр оза­ту­ын­нан баш­ка урам­да йө­рү ты­е­ла тор­ган за­кон бар­лы­гын әни­се­нең исенә тө­шер­гән­нән соң, ко­мис­сия әгъ­за­ла­ры Але­ша кайт­кач эш­не яңа­дан ка­рар­га бул­ды­лар.

Ра­фаэль­гә 14 яшь, ә аңа ин­де ску­тер да са­тып ал­ган­нар һәм ул ра­йон үзә­ге урам­на­ры буй­лап бер хәс­рәт­сез җил­де­рә би­рә.

- Ни өчен? - дип со­рый­лар ма­лай­ның әни­сен­нән. - Юл хә­рә­кә­те ка­гый­дә­лә­ре бу­ен­ча 16 яшь­кә ка­дәр мо­то­цикл бе­лән ида­рә итү ты­ел­га­нын сез бит бе­лә­сез. "Э­ләк­тер­де­ләр, хә­зер ин­де бе­лер­без", - ди­де. Әгәр дә тот­ма­ган бул­са­лар?! По­ли­цейс­кий­лар­га юл хә­рә­кә­те ка­гый­дә­лә­рен бо­зу­чы­лар­ны тот­кар­ла­ган­да җит­ди ча­ра­лар ка­бул итәр­гә ту­ры ки­лә­чәк бит. Бил­ге­лән­гән 500 сум шт­раф әни ке­ше­не бе­раз ап­ты­раш­та кал­дыр­ды: "Бе­рен­че тап­кыр эләк­кән­дә ки­сә­тү ге­нә бу­ла­чак ди­гән­нәр иде бит ми­ңа", - ди­де. Ди­мәк, ул "по­ли­ция тук­тат­кан­чы йө­ре, улым" ди­гән бул­ган­дыр ин­де. Аның ба­ла го­ме­ре­нә һәм сә­ла­мәт­ле­ге­нә кур­кы­ныч ту­ды­руы ту­рын­да уй­ла­мый­лар шул. Яшүс­мер ма­лай­га исә: "Мон­нан са­бак ал­дың­мы ин­де хә­зер", ди­гән со­рау­га, ул бик ыша­ныч­лы итеп җа­вап бир­де.

Ба­лигъ яшь­тә бул­ма­ган Аня бе­лән Та­ня Яңа Чиш­мә гим­на­зи­я­се­нең 9 нчы сый­ны­фын тә­мам­ла­ган­нан соң кая да бул­са укыр­га ке­рү яи­сә эш­ләү ту­рын­да хы­ял­ла­нып та ка­ра­мый­лар. Ба­ла­ның ял­кау­лы­гы - бу ата-ана проб­ле­ма­сы, ә ме­нә сук­бай­лык­та (зи­ма­гур­лык­та) йө­рү - бу­сы ин­де җәм­гы­ять проб­ле­ма­сы. Кыз­лар баш­та кич бе­лән ге­нә, ә ан­на­ры тө­не буе урам­да йөр­гән­нәр. Бер­ва­кыт өй­лә­ре­нә ку­нар­га да кайт­ма­ган­нар - ике­се­нең дә әни­лә­ре кыз­ла­ры­ның юк­лы­гын икен­че көн­не ге­нә кү­рә­ләр, 10 көн бу­е­на алар­ны по­ли­цейс­кий­лар бе­лән бер­лек­тә та­ныш­ла­рын­нан эз­ли­ләр. Кыз­лар көт­мә­гән­дә кай­тып ке­рә­ләр, ә 3 көн­нән соң ка­бат юга­ла­лар. Һәм та­гын бер­ни­чә көн кү­рен­ми­ләр. Ба­ры Аня гы­на үзе­нең "дус­ла­ры" ар­кы­лы әни­се­нә "сә­лам" әй­теп җи­бә­рә. Ка­ра ян­ган урын­на­рын ("сә­лам"­нең кал­дык­ла­ры) ха­лык­ка күр­сә­тер­гә те­лә­ми­чә­ме, әл­лә ин­де чын­нан да Аня­ның яз­мы­шын хәл итәр­гә кит­кән­ме, әм­ма уты­рыш­ка ул кы­зы бе­лән кил­мә­де.

Та­ня­ның әни­се дә кы­зы бе­лән ур­так тел та­ба ал­мый икән, бу хак­та ул ко­мис­си­я­гә ачык­тан-ачык итеп сөй­лә­де. Ни­чек ке­нә бул­ма­сын, ба­ла өчен җа­вап­лы­лык то­ту­дан аны бер­кем дә азат ит­ми, аңа бер ат­на эчен­дә кай­да укыр­га ке­рә­сен бе­леп, шу­ны рас­лау­чы бе­леш­мә ки­те­рер­гә куш­ты­лар. Кыз­лар­ның ике­сен дә ПДН га исәп­кә куй­ды­лар.

Бер яшь­лек кыз­ның әни­се ка­бат ба­ла кө­тә, ир ба­ла икән (әни ке­ше әй­тү­ен­чә). Ә ире әле­ге ва­кыт­та суд тик­ше­рү­ен­дә, аны төр­мә­гә утыр­тыр­га мөм­кин­нәр. Яшь ана һәм ба­ла­ла­ры­ның имин­ле­ге ту­рын­да кай­гыр­ту­ны "Кай­гыр­ту" ХСХ­КҮ бел­геч­лә­ре үз өс­лә­ре­нә ал­ган. Күп­тән тү­гел Тать­я­на, са­бы­ен ба­ба­сы һәм кеч­ке­нә се­ңе­ле­се тәр­би­я­сен­дә кал­ды­рып, бе­раз кә­еф­лә­неп ал­ган, аның хә­лен­дә бу бер дә ки­леш­ми. Тать­я­на бе­лән сөй­ләш­кәч, бер­ни­чә ва­ри­ант тәкъ­дим ител­де, ә хәл­не җи­ңе­ләй­тү юл­ла­ры юк тү­гел, ка­е­на­на­сы күр­ше ра­йон­га үзе яны­на яшәр­гә ча­кы­ра икән. Тик ул ирек­ле рә­веш­тә яшәү­не ях­шы­рак кү­рә һәм ки­ңәш­ләр­дән баш тарт­ты.