Безнең бурыч – сезгә эш табу

Бү­ген­ге­се көн­дә Мәш­гуль­лек үзә­ге­нә эш эз­ләп яи­сә кон­суль­та­ция со­рап 1350 ке­ше мө­рә­җә­гать ит­те, бу уз­ган ел­ның шул ук чо­ры­на ка­ра­та 35%ка ким­рәк. Эш­кә ур­на­шыр­га те­ләк бел­дер­гән 750 ке­ше исәп­кә алын­ды, бу 2010 ел бе­лән ча­гыш­тыр­ган­да 41%ка ди­яр­лек аз­рак. Исәп­кә ку­ел­ган (мәш­гуль бул­ма­ган граж­дан­нар) граж­дан­нар­ның 3,6% - 27 ке­ше - эш­тән кыс­кар­ты­лу яи­сә предп­ри­я­тие бе­те­ре­лү бе­лән бәй­ле рә­веш­тә азат ител­гән. Мәш­гуль­лек үзә­ге бу­лыш­лы­гы бе­лән 570 ке­ше эш­кә ур­наш­ты­рыл­ды. Эш­сез кал­ган ке­ше­ләр якын­ча өч ай ярым ва­кыт эчен­дә эш­кә ур­наш­ты­ры­ла. Җә­мә­гать эш­лә­ре­нә 76 ке­ше, ва­кыт­лы­ча эш­ләр­гә - 21 зуррак яшь­тә­ге һәм 133 ба­лигъ бул­ма­ган яшь­ләр эш­кә ур­наш­ты­рыл­ды. Шу­лай ук эш­сез 4 ке­ше ва­кыт­лы­ча эш­кә ур­наш­ты­рыл­ды, бо­лар баш­лан­гыч һәм ур­та һө­нә­ри бе­лем би­рү уч­реж­де­ни­е­лә­рен тә­мам­лау­чы­лар - бе­рен­че тап­кыр эш эз­ләү­че­ләр.

2011 ел­да үз­мәш­гуль­лек прог­рам­ма­сы бу­ен­ча 82 эш­мә­кәр тер­кәл­де һәм 119 өс­тә­мә эш уры­ны бул­ды­рыл­ган. Өч ел­да эш­сез кал­ган 595 ке­ше үз эшен ач­ты, алар 269 өс­тә­мә эш уры­ны бул­дыр­ды­лар. Шу­шы прог­рам­ма бу­ен­ча бү­леп би­рел­гән ак­ча­лар­ның го­му­ми кү­лә­ме 52 млн. сум ти­рә­се тәш­кил итә. Прог­рам­ма ар­ка­сын­да ра­йон­да ит һәм сөт про­дукт­ла­ры җи­теш­те­рү, яшел­чә­ләр үс­те­рү, ав­то­мо­биль­ләр ре­монт­лау, пас­са­жир­лар йөр­тү, пи­ло­ма­те­ри­ал­лар, плас­тик тә­рә­зә­ләр һәм тө­зе­леш ма­те­ри­ал­ла­ры җи­теш­те­рү, ма­ку­ла­ту­ра җыю бу­ен­ча эш­чән­лек, ясал­ма ор­лык­лан­ды­ру пункт­ла­ры бул­ды­ру, вак­лап са­ту итү­нең төр­ле төр­лә­ре оеш­ты­рыл­ды, чәч­та­раш­лар ачыл­ды. Киң ас­сор­ти­мент­та­гы кол­ба­са це­хы, сте­на блок­ла­ры һәм тро­ту­ар өчен пли­тә­ләр әзер­ләү це­хы, ме­талл эре­тү бу­ен­ча ме­талл кою це­хы (20 эш урын­лы) саф­ка бас­ты­рыл­ды. Якын ара­лар­да то­карь ос­та­ха­нә­се ачы­ла­чак, ме­талл кою це­хы­ның про­дук­ци­я­се аның чи­ма­лы бу­ла­чак.

Эш­кә ур­на­шу те­лә­ге бе­лән ра­йон­нан чит­тә яшәү­че 3 ке­ше мө­рә­җә­гать ит­те, 1 ке­ше эш­кә ур­наш­ты­рыл­ды. 2011 ел­да эш­сез кал­ган 35 ке­ше һө­нә­ри уку уз­ды. Тәр­би­я­гә авыр би­ре­лү­че бер яшүс­мер Чис­тай­да­гы РОС­ТО да укып кайт­ты, хәр­би хез­мәт үтеп кайт­кан 6 егет Ак­су­бай­да­гы РОС­ТО­да ква­ли­фи­ка­ци­я­лә­рен кү­тәр­де­ләр. 3 яшь­кә­чә ка­дәр­ле ба­ла­ла­ры бул­ган һәм хез­мәт мө­нә­сә­бәт­лә­рен­дә то­ру­чы 15 ха­тын-кыз ЭВМ опе­ра­то­ры һө­нә­рен ал­ды. Эш­тән азат ите­лү кур­кы­ны­чы яна­ган 15 ке­ше трак­тор­чы һө­нә­ре­нә укы­тыл­ды. Юга­ры, ур­та һәм баш­лан­гыч - һө­нә­ри бе­лем би­рү­че уку йорт­ла­рын тә­мам­лау­чы 9 ке­ше ста­жи­ров­ка уз­ды. "Бе­рен­че эш уры­ны" прог­рам­ма­сы бу­ен­ча өч эш­сез ке­ше эш­кә ур­наш­ты­рыл­ды.

Мах­сус эш урын­на­ры бул­ды­ру бу­ен­ча прог­рам­ма­ны тор­мыш­ка ашы­ру кы­са­ла­рын­да эш бе­лән мәш­гуль бул­ма­ган ин­ва­лид­лар­ны эш­кә ур­наш­ты­ру өчен, ин­ва­лид ба­ла­ла­рын тәр­би­я­ләү­че һәм күп ба­ла­лы ата-ана­лар­га эш урын­на­ры бул­ды­ру өчен "бал­та ос­та­сы" һө­нә­ре бу­ен­ча ин­ва­лид ке­ше­не эш­кә ур­наш­ты­ру өчен 1 эш уры­ны, "бух­гал­тер", "с­ле­сарь" һәм "бал­та ос­та­сы" һө­нәр­лә­ре бу­ен­ча күп ба­ла­лы ата-ана­лар­ны эш­кә ур­наш­ты­ру өчен өс­тә­мә 3 эш уры­ны бул­ды­рыл­ды.

Мәш­гуль­лек үзә­ге­нә эш би­рү­че­ләр­дән 568 ва­кан­сия кер­де. 2011 ел­ның 1 гыйн­ва­ры­на ирек­ле эш урын­на­ры са­ны 26 бе­рәм­лек тәш­кил ит­те, бу 2010 ел­га ка­ра­ган­да 2,3 тап­кыр­га күб­рәк. Тик, шу­лай да, җе­не­се, һө­нә­ри әзер­ле­ге, ква­ли­фи­ка­ци­я­се, хез­мәт­кә тү­ләү шарт­ла­ры һ.б. бу­ен­ча со­рау һәм эш­че көч­ләр тәкъ­дим итү ара­сын­да тәң­гәл кил­мәү­чән­лек сак­ла­на. Хез­мәт ба­за­рын­да иң күп со­рал­ган эш­че про­фес­си­я­ләр тү­бән­дә­ге­ләр: ве­те­ри­на­рия та­биб­ла­ры, зо­о­тех­ник­лар, тер­лек­че­ләр, сы­ер са­ву­чы­лар. Шу­лай ук ра­йон­га пе­шек­че­ләр, те­гү­че­ләр, та­биб­лар ки­рәк. Бер ва­кан­си­я­гә шарт­лы рә­веш­тә эш­сез ка­лу­чы 4 ке­ше дәгъ­ва кы­ла (2010 ел­ның 1 гыйн­ва­ры­на бу сан 16га ти­гез иде), 1 "ха­тын-кыз ва­кан­си­я­се­нә" - 6 эш­сез ха­тын-кыз, хез­мәт­кәр ва­кан­си­я­се­нә - элек хез­мәт­кәр яки ИТР ва­зый­фа­сын­да эш­лә­гән 6 ке­ше (эш­сез) дәгъ­ва кы­ла.

Мәш­гуль­лек үзә­ге кли­ент­ла­ры­ның күп­че­ле­ген аз як­лан­ган ка­те­го­ри­я­гә кер­тер­гә мөм­кин. Эш­сез ка­лу­чы­лар­ның го­му­ми са­нын­нан 26сы ин­ва­лид­лар (3,5%). Ба­ры­сы­ның да тер­нәк­лән­де­рү (ре­а­би­ли­та­ци­я) кар­та­сын­да чик­ләү­ләр бар, бу исә алар өчен ту­ры кил­гән эш­не сай­лау­да кы­ен­лык ту­ды­ра. Эш­сез­ләр­нең 70%ын ха­тын-кыз­лар тәш­кил итә, алар­ның яр­ты­сын­нан ар­тыг­ра­гы­ның ба­лигъ бул­ма­ган ба­ла­ла­ры бар, пен­си­я­гә чы­гу яше җи­тү­че­ләр (пен­си­я­гә чы­гар­га 2 ел ка­лу­чы) - 9%, предп­ри­я­тие бе­те­ре­лү яи­сә кыс­кар­ту­га элә­гү бе­лән бәй­ле эш­тән азат ите­лү­че­ләр - 26% (2010 ел­да - 30%).

Эш­сез­ләр­нең 25%ы - юга­ры, 33% - ур­та һө­нә­ри, 13% - баш­лан­гыч һө­нә­ри, 29% - ур­та го­му­ми бе­лем­ле.

Әгәр дә сез эш эз­ли­сез, ква­ли­фи­ка­ци­я­гез­не кү­тә­рер­гә, яңа һө­нәр алыр­га те­ли­сез икән - Яңа Чиш­мә ра­йо­ны­нда­гы Мәш­гуль­лек үзә­ге­нә ки­ле­гез. Мон­да сез­гә һәр­чак яр­дәм итә­чәк­ләр. Без­нең бу­рыч - сез­гә эш та­бу!