Сабан туе гөрләде

Ра­йон бәй­рә­мен оеш­ты­ру­чы­лар аны үт­кә­рү уры­нын шәп әзер­лә­гән­нәр. Са­бан­туй мәй­да­ны үт­кән ел­лар­га ка­ра­ган­да да ма­тур­рак би­зәл­гән, яңа сә­лам­ләү әләм­нә­ре ур­наш­ты­рыл­ган иде. Мах­сус ма­ши­на­лар­дан тыш, мәй­дан­га бер ге­нә җи­ңел ав­то­ма­ши­на да кер­тел­мә­де, бу исә ха­лык­ның имин­ле­ген тәэ­мин ит­те, уңай­лык­лар ту­дыр­ды. Авыл җир­лек­лә­ре баш­лык­ла­ры 4 авыл йор­тын хә­тер­ләт­кән ко­рыл­ма җи­һаз­лап куй­ган­нар, мәй­дан ти­рә­сен­дә­ге урыс, та­тар, чу­аш һәм ке­рә­шен "и­ха­та­сын­да" ку­нак­лар­ны мил­ли ри­зык­лар һәм чәй бе­лән сый­ла­ды­лар, ә үзеш­чән сән­гать ар­тист­ла­ры төр­ле җыр­лар баш­кар­ды­лар, би­е­де­ләр. Бәй­рәм ал­дын­нан мәй­дан­да яңа­чиш­мә­ле­ләр һәм күп сан­лы ку­нак­лар кар­шын­да бәй­рәм ки­ем­нә­ре (кос­тюм­на­ры) ки­гән ба­ла­лар, зур кур­чак ки­ем­нә­ре ки­гән Са­вин ба­бай һәм Фа­тый­ма әби чы­гыш яса­ды­лар. Спорт­чы­лар­ның мәй­дан­га чы­гу­ын һәм бәй­рәм уен­на­рын тәкъ­дим итү дә ае­ру­ча ма­тур ки­леп чык­ты. Те­ат­раль­ләш­те­рел­гән кү­ре­неш уй­нал­ды, бу­сы ин­де бер­кем­не дә би­та­раф кал­дыр­ма­ды. Са­бан­туй әлә­мен кү­тә­рү хо­ку­кы ра­йон­ның ал­дын­гы ме­ха­ни­за­то­ры, "Ар­хан­гельс­ко­е" КФХ" ҖЧҖ-дән Ана­то­лий Бар­су­ков­ка би­рел­де.

Ра­йон Са­бан­ туе ку­нак­ла­ры ара­сын­да ТР му­ни­ци­паль бе­рәм­лек­ләр Со­ве­ты Рә­и­се Мин­сә­гыйть Ша­ки­ров, ТР хай­ван­нар дөнь­я­сы объ­ект­ла­рын сак­лау һәм фай­да­ла­ну Ида­рә­се на­чаль­ни­гы Дмит­рий Ива­нов, элек­ке­ге ра­йон баш­лы­гы, Со­вет рә­и­се урын­ба­са­ры - Та­тарс­тан ха­лык­ла­ры Ас­самб­ле­я­се Со­ве­ты баш­кар­ма ко­ми­те­ты җи­тәк­че­се Ни­ко­лай Вла­ди­ми­ров, Чис­тай ра­йон баш­лы­гы урын­ба­са­ры Рөс­тәм Ха­ма­тов, ра­йон баш­кар­ма ко­ми­те­ты­ның элек­ке­ге рә­ис урын­ба­са­ры Ни­ко­лай Фи­лип­пов һәм Куй­бы­шев исе­мен­дә­ге кол­хоз­ның элек­ке җи­тәк­че­се Ефим Да­ни­лов, До­мо­де­до­во шә­һәр ок­ру­гы та­тар ди­ас­по­ра­сы вә­кил­лә­ре, ра­йон тер­ри­то­ри­я­лә­рен­дә ур­наш­кан нефть ком­па­ни­я­лә­ре вә­кил­лә­ре бар иде.

Бәй­рәм­не му­ни­ци­паль ра­йон баш­лы­гы, "Бер­дәм Рос­си­я" пар­ти­я­се­нең җир­ле бү­ле­ге сә­я­си со­ве­ты сек­ре­та­ре Вя­чес­лав Коз­лов ачып җи­бәр­де. Ул җы­ел­ган ха­лык­ка иң из­ге те­ләк­лә­рен - нык­лы исән­лек, бә­хет, имин­лек те­лә­де. Ра­йон баш­лы­гы ра­йон­ның ал­дын­гы ме­ха­ни­за­тор­ла­ры ад­ре­сы­на: "Ар­хан­гельс­ко­е" КФХ" ҖЧҖ-дән Ана­то­лий Бар­су­ков­ка, "Ку­лон" аг­ро­фир­ма­сын­нан Алек­сей һәм Сер­гей На­сей­кин­нар­га, "Ку­лон" аг­ро­фир­ма­сын­нан ма­ши­на бе­лән сы­ер са­ву­чы­лар Ни­на Лап­ши­на­га һәм Тать­я­на Аб­ра­мо­ва­га,

Ар­хан­гельс­ко­е" КФХ" ҖЧҖ­дән Свет­ла­на Уряд­ни­ко­ва­га, "Зу­бов В.С." КФХ-дан Ро­за­лия Фәх­рет­ди­но­ва­га, "Са­дый­ков М.Х." КФХ-дан Фәү­зия Мин­не­ба­е­ва­га рәх­мәт бел­дер­де. Ул кыр­лар­да һәм фер­ма­лар­да тир тү­геп хез­мәт ку­ю­чы авыл хез­мәт­чән­нә­ре­нә, пен­си­о­нер­лар­га һәм сту­дент­лар­га, ба­ла­ла­ры­быз­ны дә­ва­лау­чы­лар­га, бе­лем би­рү­че­ләр­гә, тәр­би­я­ләү­че­ләр­гә без­нең имин­ле­ге­без са­гын­да то­ру­чы­лар­га, нефть чы­га­ру­да, биз­нес­та, сәү­дә һәм хез­мәт күр­сә­тү өл­кә­сен­дә эш­ләү­че­ләр­гә куй­ган хез­мәт­лә­ре өчен зур рәх­мәт сүз­лә­ре иреш­тер­де. Вя­чес­лав Ми­хай­ло­вич хи­ма­я­че­ләр­гә һәм Са­бан­туй бәй­рә­мен оеш­ты­ру­чы­лар­га да рәх­мәт бел­дер­де.

Мин­сә­гыйть Ша­ки­ров яңа­чиш­мә­леләр­не Са­бан­туй бәй­рә­ме һәм ра­йон юби­лее бе­лән кот­ла­ды. Ул ТР Пре­зи­ден­ты Рөс­тәм Миң­не­ха­нов­ның кот­лау­ла­рын җит­кер­де, КПСС­ның Яңа Чиш­мә рай­ко­мы икен­че сек­ре­та­ре бу­лып эш­лә­гән 80 нче ел­лар­ны ис­кә ал­ды, ба­ры­сы­на да бә­хет һәм исән­лек те­лә­де. Шах­май АҖ баш­лы­гы Риф­кат Миръ­я­ку­пов­ка, Зи­рек­ле АҖ баш­лы­гы Җә­лил Гай­фет­ди­нов­ка һәм Ар­хан­гел АҖ баш­лы­гы Ни­на Сер­дюк­ка ТР Дәү­ләт Со­веты­ның Рәх­мәт хат­ла­рын, ә ра­йон­ның 30 ел­лы­гы уңа­ен­нан ра­йон баш­лы­гы­на кар­ти­на тап­шыр­ды.

Ра­йон авыл ху­җа­лы­гы һәм азык-тө­лек ида­рә­се на­чаль­ни­гы Сер­гей Ба­ра­нов­ка һәм фер­мер ху­җа­лы­гы баш­лы­гы Фәр­гат Вә­ли­ев­ка "ТР­ның ат­ка­зан­ган авыл хуҗалыгы хез­мәт­кә­ре" ди­гән күк­рәк­кә та­га тор­ган бил­ге­ләр­не һәм алар­ның та­нык­лык­ла­рын ТР хай­ван­нар дөнь­я­сы объ­ект­ла­рын сак­лау һәм фай­да­ла­ну Ида­рә­се на­чаль­ни­гы Дмит­рий Ива­нов тап­шыр­ды. Та­тарс­тан ха­лык­ла­ры Ас­самб­ле­я­се Со­ве­ты баш­кар­ма ко­ми­те­ты җи­тәк­че­се - Со­вет рә­и­се Ни­ко­лай Вла­ди­ми­ров Ле­ни­но авы­лы­ның "Сурэкэ" фольк­лор ан­самб­ле­нә ТР Дәү­ләт Со­ве­ты­ның Рәх­мәт ха­тын һәм кыйм­мәт­ле бү­ләк тап­шыр­ды. До­мо­де­до­во шә­һәр ок­ру­гы та­тар ди­ас­по­ра­сы вә­ки­ле Рә­шит Ай­нет­ди­нов яңа­чиш­мә­ле­ләр­не Са­бан­туй бәй­рә­ме бе­лән кот­ла­ды.

Са­бан­туй мәй­да­нын­да бе­рен­че­ләр­дән бу­лып иң авыр 80 нче ел­лар­да - Яңа Чиш­мә ра­йо­нын яңа­дан тор­гы­зу ел­ла­рын­да эш­лә­гән ра­йон ве­те­ран­на­рын хөр­мәт­лә­де­ләр. Ан­нан соң авыл ху­җа­лы­гы ал­дын­гы­ла­рын һәм ра­йон­ның баш­ка тар­мак­ла­рын­да эш­ләү­че хез­мәт­кәр­ләр­не бү­ләк­ләү бул­ды. Бү­ләк­ләү тан­та­на­сы ра­йон­ның үзеш­чән сән­гать­тә кат­на­шу­чы­ла­ры чы­гы­шы бе­лән үре­леп бар­ды.

Ә ан­нан соң Ил­наз Шәй­хет­ди­нов баш­кар­ган «Мин, без, сез, алар» җыры ас­тын­да һәм бар­лык чы­гыш ясау­чы­лар кат­на­шын­да бәй­рәм са­лю­ты би­рел­де.

Җи­теш­те­рү ал­дын­гы­ла­рын хөр­мәт­лә­гән­нән соң ат ча­быш­ла­ры һәм юр­так­лар узы­шы баш­ла­ну­ны игъ­лан ит­те­ләр. Күп ке­ше ат­лар ка­рар­га ашык­ты. Ка­зан ип­под­ро­мы хез­мәт­кә­ре На­талья Цы­га­но­ва ат­лар узы­шы­на аң­лат­ма би­реп бар­ды.

Юр­так­лар узы­шын­да 25 юр­так (был­тыр ба­ры 13 иде) көч сы­наш­ты. Бы­ел узыш­лар ра­йон ое­шу­га 30 ел ту­лу хөр­мә­те­нә, озак ел­лар Куй­бы­шев исе­мен­дә­ге кол­хоз­ны җи­тәк­лә­гән (Пет­ро­па­вел Бис­тә­се) Ефим Да­ни­лов хөр­мә­те­нә һәм ва­кыт­сыз ва­фат бул­ган ра­йон баш­лы­гы Алек­сандр Губ­кин, "Ар­хан­гельс­ко­е" КФХ" ҖЧҖ җи­тәк­че­се Ев­ге­ний Бе­лог­ла­зов һәм ХХ партсъ­езд исе­мен­дә­ге кол­хоз­ның элек­ке рә­и­се Александр По­ли­кар­пов ис­тә­ле­ге­нә үт­кә­рел­де.

Үз узыш­ла­рын­да бе­рен­че урын алу­чы­лар: "Ско­ков Н.А." КФХ­дан "Гипс"­та Ай­рат Ха­ли­ков, "Коз­ло­ва М.И." КФХ­дан "Не­ва­да"­да Па­вел Ма­нан­ни­ков, "Ско­ков Н.А." КФХ­дан "Ган­но­вер"­да На­талья Сө­ләй­ма­но­ва, Чис­тай эле­ва­то­рын­нан "Ад­ми­рал"­да Сер­гей Бра­гин һәм "С­ко­ков Н.А." КФХ­дан "Ле­ген­да"­да Дмит­рий Бу­лы­гин. Атак­лы "Бе­кас"­та фи­ниш­ка бе­рен­че бу­лып кил­гән Ни­ко­лай Ско­ков җи­ңү­че Ку­бо­гы­на ия бул­ды.

Мен­ге ат­лар ча­бы­шын­да 16 ат кат­наш­ты (2012 ел­да 10 иде). Бы­ел был­тыр­гы бә­хәс ка­бат­лан­ма­сын өчен саф то­кым­лы һәм ярым саф то­кым­лы ат­лар җир­ле то­кым­лы ат­лар­дан ае­рым чап­ты­лар (был­тыр бер­гә иде­ләр). Ча­быш­лар­дан соң саф то­кым­лы ат­лар ара­сын­да Тү­бән Ка­ма ра­йо­ны Крас­ный Ключ­тан "По­ли­тен"­да Ви­та­лий Рух­тин җи­ңү­че дип та­ныл­ды, ә җир­ле то­кым­лы ат­лар ара­сын­да фи­ниш­ка бе­рен­че бу­лып Чис­тай ра­йо­ны Га­лак­ти­о­но­во авы­лын­нан "А­кус­ти­ка"­да Алек­сандр Си­до­ров кил­де, икен­че һәм өчен­че урын­нар­ны без­нең ат­лар ал­ды - ра­йон үзә­ген­нән "Бо­ле­ро"­да Ил­наз Хәй­рул­лин һәм Ак­бү­ре­дән "А­ра­бел­ла" да Рә­мис Ну­ри­ев.

Ча­быш ат­ла­ры һәм юр­так­лар ча­бы­шын­да җи­ңү­че­ләр­нең ба­ры­сы­на да ак­ча­ла­та пре­ми­я­ләр тап­шы­рыл­ды. Ка­зан шә­һә­рен­нән ат спор­ты мәк­тә­бе спорт­чы­ла­ры чы­гы­шын та­ма­ша­чы бик яра­тып кү­зәт­те.

Са­бан­туй үт­кә­ре­лә тор­ган урын­га «ти­мер аты» бул­ма­ган ха­лык ав­то­бус­лар­да буш­лай кил­де, ә кай­бер­лә­ре­нә ба­ры­бер ав­то­бус­ны озак кө­тәр­гә ту­ры кил­гән һәм шу­ңа тү­зем­сез­лә­ре 100 сум­га так­си ча­кырт­кан. Ни­чек ке­нә бул­ма­сын, ха­лык ки­лер­гә ты­рыш­кан, шу­лай бул­мый­ни, мон­дый бәй­рәм­не та­гы кая кү­рә­сең дә, кая ише­тә­сең, бу бит авыл хал­кы­ның төп бәй­рәм­нә­ре­нең бер­се.

Тәм-том­нар­сыз, бү­ләк­ләр­сез нин­ди бәй­рәм бәй­рәм бул­сын ди?! Мо­ның өчен Шуш­ма ел­га­сы­ның бер ягын­да - сә­нә­гать әй­бер­лә­ре бе­лән са­ту итү­че сәү­дә рәт­лә­ре, икен­че ягын­да күч­мә ка­фе­лар те­зел­гән иде.

Ха­лык әл­лә­ни күп бул­ма­ган­га­мы, шаш­лык һәм пеш­кән ка­мыр ри­зык­ла­ры исе ки­леп тор­ган урын­нар­да зур чи­рат­лар юк иде. Бәл­ки тәм­ле­не яра­ту­чы­лар­ны - гур­ман­нар­ны - "теш­ли тор­ган" бә­я­ләр кур­кыт­кан­дыр, бә­я­ләр­не ике­лә­тә ди­яр­лек арт­тыр­ган иде­ләр. Бәй­рәм­дә та­ма­ша­лар да күп иде: Чу­аш Ча­бак­са­ры, Крас­ный Ок­тябрь, Ле­ни­но һәм Зи­рек­ле авыл җир­лек­лә­рен­нән алып ки­леп күр­гәз­мә­гә ку­ел­ган ми­ни-му­зей­лар, "Су­ве­нир" ВИА чы­гы­шы ди­сең­ме һ.б.

Кеч­ке­нә­ләр­гә дә кү­ңел ачар­га мөм­кин­лек бар иде, алар­га һич ке­нә дә кү­ңел­сез бул­ма­ды. Ба­ла­лар өчен иң кы­зык­лы­сы - өч төр­дә­ге ба­тут­лар­да си­ке­рү бул­ган­дыр, мө­га­ен, шу­лай ук кур­чак те­ат­ры һәм уен­нар да шәп бул­ды, әй­тер­гә ки­рәк, ба­ры­сы да буш­лай иде.

"Кай­гыр­ту" ХСХ­КҮ хез­мәт­кәр­лә­ре кеч­ке­нә "мо­да яра­ту­чы­лар­ның" бит­лә­ре­нә һәм кул­ла­ры­на та­ту­и­ров­ка (төр­ле рә­сем­нәр) яса­ды­лар, бар­лык спорт уч­реж­де­ни­е­лә­рен үз эче­нә ал­ган Яшь­ләр бү­ле­ге ба­ла­лар­га төр­ле­дән-төр­ле ярыш­лар үт­кә­реп, ми­ни-са­бан­туй оеш­тыр­дылар, мон­да хәт­та җи­ңе­лү­че­ләр дә бү­ләк ал­ды­лар. Тү­ләү­ле (50дән 100 сум­га чак­лы: ишәк­тә, мо­то­цикл­да йө­рү, кыс­ка сап­лы сөң­ге ату­да) уен­нар­да кат­на­шу­чы­лар күп бул­ма­ды. Бәй­рәм аза­гын­да ло­те­рея би­лет­ла­ры са­тып алу­чы­лар ара­сын­да үт­кән уен­да төп приз (муль­ти­вар­ка) Оль­га Пе­ре­ве­зен­це­ва­га эләк­те. Са­тыл­ган 700 би­лет­ның (10 сум­лык) 500гә якы­ны отыш­лы бул­ды. Отыш­лар зур сум­ма­да бул­ма­са да, ло­те­рея ху­җа­ла­ры кы­зык­сы­нып уй­на­ды­лар.

По­ли­ция хез­мәт­кәр­лә­ре үз эш­лә­рен на­мус бе­лән баш­кар­ды­лар, ха­лык ара­сын­да спирт­лы эчем­лек­ләр эчәр­гә ом­ты­лып то­ру­чы­лар да, исе­рек хәлдә йө­рү­че­ләр дә бик кү­рен­мә­де, юл­лар­да да тәр­тип бул­ды. Ки­зү то­ру­чы ме­дик­лар да бик ты­ныч эш­лә­де­ләр: бә­хет­сез­лек оч­рак­ла­ры бул­ма­ды.

Са­бан туе та­гы кай­сы ягы бе­лән ях­шы соң - ул спорт ярыш­ла­рын­да аның кат­на­шу­чы­ла­ры­на шак­тый уңай эмо­ци­я­ләр өс­тәп, үз кө­чең­не һәм җи­тез­ле­гең­не күр­сә­тер­гә мөм­кин­лек би­рә. Өс­тә­ве­нә, ярыш­лар­ны үт­кә­рүдә үз­гә­рү­чән гра­фик кат­на­шу­чы­лар­га ярыш­лар­ның бер­сен дә күз­дән ыч­кын­дыр­мас­ка мөм­кин­лек бир­де. Ха­лык кү­ңел ачу­лар­га һәм төр­ле кон­курс­лар­га бик те­ләп ку­шыл­ды, җит­мә­сә, бү­ләк­ләр дә бик шәп иде.

"Ку­лың бе­лән ба­лык тот" уе­ны кат­на­шу­чы­лар­ны, биг­рәк тә ма­лай­лар­ны, шак­тый җый­ды, алар ярыш­лар­ның баш­ла­ну­ын тү­зем­сез­лек бе­лән көт­те­ләр. Баш­та узы­ша-узы­ша "яр бу­ен­нан" ба­лык тот­ты­лар, су­га җи­бә­рел­гән кеч­ке­нә ба­лык­лар аз кал­гач, чын­лап то­рып су ас­тын­да ау­лау оеш­тыр­ды­лар. Шау-шу, чә­рел­дәү һәм су чәч­рә­тү­ләр ди­сең­ме - бар да бул­ды.

Бы­ел приз­лар элен­гән вер­ти­каль ба­га­на мәй­дан­нан чит­тә­рәк иде. Акъ­яр­дан Ра­мил Ха­ли­ков бе­рен­че үр­мә­ләп, ба­га­на ба­шын­да­гы итек­ләр­не алу бә­хе­те­нә иреш­те, аңа төп приз - ту­зан су­ырт­кыч би­рел­де. Икен­че бу­лып үр­мә­ләү­че­гә крос­сов­ка­лар эләк­те. Әтәч исә өчен­че та­быш иде, аны бе­рен­че ме­нү­дә үк Ра­мил­ның абый­сы - Рөс­тәм Ха­ли­ков ал­ды.

Шун­да ук өл­кән­рәк ир-ат­лар, ба­ла­лар ке­бек үк, та­як тар­ты­шу кон­кур­сы­на ке­реш­те­ләр. Чүл­мәк ва­ту - төр­ле яшь­тә­ге ха­лык өчен иң ярат­кан уен­нар­ның бер­се­дер, мө­га­ен, плас­тик чүл­мәк­ләр (бал­чык­тан ясал­ган чүл­мәк­ләр­дән ким тү­гел) кат­на­шу­чы­лар ту­ры итеп су­гу бе­лән яры­лып та кит­те­ләр. Шун­нан ерак тү­гел ге­нә ка­тык­тан ак­ча эз­ләү­че ир­ләр һәм ма­лай­лар мәш кил­де. Ә ак­ча­ны бер ха­тын-кыз ос­та та­ба ал­ды.

Бу ва­кыт­та мәй­дан­да ба­ла­лар ка­шык­ка йо­мыр­ка са­лып, кап­чык ки­еп йө­гер­де­ләр, ә ан­на­ры алар­ның әни­лә­ре һәм әти­лә­ре дә уен­га ку­шыл­ды­лар. Кө­ян­тә­гә су­лы чи­ләк­ләр алып йө­ге­рер­гә дә ос­та­лык ки­рәк?! Бу, бе­рен­че ка­раш­ка, ша­ян ярыш­ның асы­лы тү­бән­дә­ге­дән гый­ба­рәт: ярыш­та, га­дәт­тә, яшь кыз­лар яры­ша, чөн­ки шул рә­веш­ле яшь кә­ләш­ләр­нең пөх­тә­ле­ге һәм сак­чыл­лы­гы тик­ше­ре­лә. Утын ки­сү һәм утын яру ке­бек яңа кон­курс­ка ма­лай­лар күб­рәк җә­леп ител­де. Әл­бәт­тә, мо­ңа ка­дәр мас­тер-класс­ны ир-ат­лар күр­сәт­те. Мәй­дан ар­тын­да ар­кы­лы бо­рыс­та кап­чык бе­лән су­гы­шу­да кат­на­шу­чы­лар ша­я­ра-ша­я­ра бер-бер­сен "кый­на­ды­лар".

Са­бан­туй әлә­ме ар­тын­нан Зи­рек­ле­дән Ил­фат Са­дый­ков йө­гер­де һәм алып кил­де, аңа кыйм­мәт­ле бү­ләк тап­шы­рыл­ды.

Са­бан­туй­да гер спор­ты һәм арм­рест­линг яры­шы да зур уңыш бе­лән уза. Гер кү­тә­рү­че­ләр һәм кул кө­рәш­те­рү­че­ләр ярыш­лар­га бик җит­ди ка­ра­ды­лар. Арм­рест­линг­та 67 ке­ше үз кө­чен сы­нап ка­рар­га бул­ды, гер спор­тын­да­гы ке­бек үк, ан­да да 1-3 урын­нар­га ак­ча­ла­та приз­лар тап­шы­рыр­га вәгъ­дә бир­де­ләр.

Гер кү­тә­рү­че­ләр ара­сын­да ул 4 ка­те­го­рия бу­ен­ча (яшүс­мер­ләр, өл­кән­нәр, ве­те­ран­нар һәм ку­нак­лар) уз­ды. Ярыш­ның бу тө­рен­дә икен­че ел ин­де кыз­лар да кат­на­ша. Бар­лык приз­лы урын­нар­ны Ту­был­гы Тау спорт­чы­ла­ры яу­ла­ды, бе­рен­че урын­да бы­ел­гы Ев­ро­па һәм дөнья чем­пи­он­ка­сы - Гөл­ге­нә Ис­мә­гый­ле­ва. Ве­те­ран­нар ара­сын­да бе­рен­че урын­да (ту­ган кө­не­нә зур бү­ләк!) яңа­чиш­мә­ле Алек­сандр Поп­ков.

Бы­ел авыш ба­га­на­га бәй­лән­гән тә­кә­не алу­га ку­ел­ган шарт­лар кы­рыс­рак иде: ар­кы­лы бо­рыс­та тук­тау һәм кө­теп то­ру ты­ел­ды. Шу­ңа да ка­ра­мас­тан, үз кө­чен сы­нап ка­рар­га те­ләү­че­ләр бай­так (40 ке­ше) иде. Әле­ге ка­гый­дә­ләр­не боз­мый­ча, бе­рен­че дәгъ­ва­чы­га бе­рен­че ом­ты­лыш­тан ук бә­хет ел­май­ды. Ул Крас­ный Ок­тябрь­дән Ан­тон Фо­ке­ев иде. Ар­кан тар­ты­шу­да чер­туш­лы­лар­га тиң­нәр бул­ма­ды.

Уен­нар һәм атт­рак­ци­он­нар бе­лән бер үк ва­кыт­та кө­рәш­че­ләр ке­лә­мен­дә мил­ли кө­рәш бу­ен­ча бил алыш­лар баш­лан­ды. Ка­гый­дә бу­ла­рак, кө­рәш­не ба­ла­лар баш­лап җи­бәр­де, алар 6 авыр­лык ка­те­го­ри­я­сен­дә көч сы­наш­ты. Өч сә­гать ярым бил алыш­кан­нан соң, кө­рәш бу­ен­ча баш судья Рә­фис Ва­фин яр­дәм­че­лә­ре Ма­рат Са­дый­ков, Фәр­гат Вә­ли­ев, Шәү­кәт Гос­са­мет­ди­нов, Ри­нат Мин­не­ба­ев, Ил­ги­зәр Гай­нул­лин, Рөс­тәм Миф­та­хет­ди­нов һәм Ле­нар Мос­та­фин­нар бе­лән җи­ңү­че­ләр­не бил­ге­лә­де­ләр. Элек­ке ел­лар­да­гы­ча, җи­ңү­че­ләр­нең күп­че­ле­ге, егет­ләр мил­ли кө­рәш бе­лән җит­ди төс­тә шө­гыль­лә­нү­че, Акъ­яр, Шах­май, Чал­лы Ба­шы һәм Чер­туш авыл­ла­рын­нан.

40 кг-га чак­лы авыр­лык­та бе­рен­че урын­ны Чал­лы Ба­шын­нан Ил­саф Хә­би­бул­лин яу­ла­ды, икен­че урын­да Акъ­яр­дан Ра­нис Шәй­хет­ди­нов, өчен­че урын­да - Зи­рек­ле­дән Ин­саф Са­дый­ков; 45 кг-га чак­лы авыр­лык­та пь­е­дес­тал­да ба­ры шах­май­лы­лар бул­ды: җи­ңү­че - Ди­нар Мин­не­ба­ев, икен­че урын­да - Ра­нис Ба­һаут­ди­нов, өчен­че - Ин­саф Ба­һаут­ди­нов; 50 кг-га чак­лы авыр­лык­та Акъ­яр­дан Ди­нар Шәй­хет­ди­нов җиң­де, икен­че урын­да Ту­был­гы Тау­дан Ил­ги­зәр Са­ри­мов, өчен­че - Ак­су­бай­дан кил­гән ку­нак Ни­яз Са­би­ров; 60 кг-га чак­лы авыр­лык­та Шах­май­дан Ле­нар Мин­не­ба­ев - бе­рен­че урын­да, Чер­туш­тан Нә­зир Әх­мәт­вә­ли­ев - икен­че, Әдәм­сә­дән Ра­ил Ги­ба­дул­лин - өчен­че урын­да; 70 кг-га чак­лы авыр­лык­та Шах­май­дан Рәм­зил Лот­фул­лин­га тиң­нәр бул­ма­ды, икен­че урын­да Әдәм­сә­дән Ни­яз Га­таул­лин, өчен­че - Чер­туш­тан Ри­яз Хә­лиул­лин; 70 кг-нан юга­ры­рак авыр­лык­та Шах­май Са­бан туе ба­ты­ры Ра­ил Заһ­рет­ди­нов җи­ңү яу­ла­ды, икен­че урын­да Чал­лы Ба­шын­нан Са­мат Әх­мәт­җа­нов. Ба­ла­лар ара­сын­да аб­со­лют ба­тыр - Ра­ил Заһ­рет­ди­нов.

Ку­нак­лар ара­сын­да Тү­бән Ка­ма­дан Ри­шат Мө­хәм­мәт­җа­нов җи­ңү яу­ла­ды, ә ку­нак­лар ара­сын­да уз­ган ел җи­ңү яу­ла­ган Чал­лы­дан Ил­дар Са­фиул­лин бы­ел икен­че урын­да, Чис­тай­дан Ни­ки­та Жир­нов - өчен­че.

Са­бан­туй­ның баш ба­ты­рын ачык­лау бер­ни­чә сә­гать­кә су­зыл­ды. Кө­рәш­че­ләр­нең күп­че­ле­ге бик ма­тур һәм га­дел кө­рәш күр­сәт­те­ләр: 65 кг-га чак­лы авыр­лык­та Чал­лы Ба­шын­нан Нә­фис Мин­не­ба­ев­ка тиң­нәр бул­ма­ды (сүз уңа­ен­да, ул тиз­дән бу­лып уза­чак Уни­вер­си­а­да­да кат­на­шу өчен Рә­сәй ко­ман­да­сы сос­та­вы­на кер­тел­гән), икен­че урын­да Шах­май­дан Ай­гиз Га­ни­ев, өчен­че - Акъ­яр­дан Ди­лүс Гай­нул­лин (был­тыр авыл Са­бан ту­ен­да ба­тыр кал­ган егет); 75 кг-га чак­лы авыр­лык­та бе­рен­че урын­га Ил­мир Гай­нул­лин ла­ек бул­ды, икен­че - Ай­нур Гос­са­мет­ди­нов, өчен­че Чал­лы Ба­шын­нан Ра­дик Га­таул­лин; 85 кг-га чак­лы авыр­лык­та Чер­туш­тан Бу­лат Му­син җиң­де икен­че урын­да Акъ­яр­дан Ил­нур Гос­са­мет­ди­нов, өчен­че урын­да - Ту­был­гы Тау­дан Ри­нат Гый­ма­ди­ев; 85 кг-нан юга­ры­рак авыр­лык­та "И­ген­че" ҖЧҖ җи­тәк­че­се Ра­мил Яку­пов бе­рен­че бул­ды, икен­че урын­да Шах­май­дан Ай­нур Га­ли­мов (2012 ел авыл Са­бан туе ба­ты­ры), өчен­че - Зи­рек­ле­дән Ил­гиз Са­дый­ков (атак­лы кө­рәш­че Ма­рат Са­дый­ков­ның ике улы да приз­лы урын­нар ал­ды). Ве­те­ран­нар ара­сын­да Горш­ко­во­дан Шәү­кәт Гос­са­мет­ди­нов җиң­де, икен­че урын­да Чер­туш­тан Ра­вил Гый­ма­ди­ев, өчен­че - Ту­был­гы Тау­дан Ри­нат Га­тин.

Бы­ел да Са­бан­туй­ның баш ба­ты­ры Чер­туш­тан Бу­лат Му­син бул­ды. Аның җил­кә­се­нә тра­ди­ци­он приз - тә­кә сал­ды­лар.

Ра­йон баш­лы­гы Вя­чес­лав Коз­лов һәм ра­йон баш­кар­ма ко­ми­тет җи­тәк­че­се Ри­нат Фә­са­хов җи­ңү­че­ләр­не кот­лап, алар­га ак­ча­ла­та приз­лар тап­шыр­ды­лар.

2013 ел Са­бан туе ме­нә шу­лай оеш­кан төс­тә үт­те, ха­лык көн бу­е­на кү­ңел ач­ты, рә­хәт­лә­неп ял ит­те. Ә якшәмбе, 16 июнь көнне без­нең ра­йон­нан зур де­ле­га­ция Мәс­кәү өл­кә­сен­дә До­мо­де­до­во­да уза­чак Са­бан ту­ен­да кат­на­ша­чак.

Азат МУ­СИН,

Ев­ге­ний СТА­РОВ,

Ла­ри­са ФЕ­ДО­РО­ВА,

Оль­га ИВА­НО­ВА