Cөйкемле әнием

Еле­на Конс­тан­ти­нов­на­ның кы­зы Га­ли­на ба­ла­ча­гын са­гы­нып ис­кә ала: "Без ул чак­та Крас­ный Ок­тябрь по­се­ло­гын­да яши, һәр ир­тә­не кай­нар ик­мәк, кой­мак исе­нә уя­на идек, тик ул чак­та бу рә­хәт­лек­нең - ир­тән­ге аш­ка кай­нар кой­мак бу­лә­ня­ңа сау­ган сөт­нең, кай­нат­ма­ның өс­тәл­гә җи­ңел ге­нә кил­мә­вен ба­шы­быз­га да ки­тер­мә­гән­без - без тор­ган­чы әни­е­без күп­ме эш эш­лә­гән, югый­сә: сы­е­рын сау­ган, ми­чен як­кан, ка­мыр бас­кан, ипи ка­мы­ры кү­тә­рел­гән­че кой­мак пе­ше­рә тор­ган, ир­тән ир­түк эшен тө­гәл­ләп эш­кә дә ашык­кан. Әти исә утын керт­кән, су ки­тер­гән. Бу алар­ның ир­тән­ге "раз­мен­ка"­сы бул­ган".

Еле­на Конс­тан­ти­нов­на эш­лә­гән дуң­гыз­лар аб­за­ры да шак­тый ерак ур­наш­кан. Җә­ен әле тү­зәр­лек, ә ме­нә кө­зен, кы­шын үзе бер җә­фа. Эш­тән арып кайт­са да әни­лә­ре идән, кер юар­га, ба­ла­ла­рын юын­ды­рыр­га, ашар­га әзер­ләр­гә дә җи­теш­кән, һәр­бер ба­ла­сы­на ел­ма­ер­га, төп­че­ген итә­ге­нә утыр­тып сө­яр­гә дә ва­кыт тап­кан. Кич­ке аш­тан соң ба­ла­ла­ры­ның дә­рес­лә­рен тик­шер­гән, олы кы­зы Ва­ля­га күл­мәк тә тек­кән, кыз­ла­рын инә то­тар­га, ан­нан те­гү ма­ши­на­сын да те­гәр­гә өй­рәт­кән.

-Әни без­гә ге­нә тү­гел, күр­ше кыз­ла­ры­на да ки­ем те­гә иде. Ту­ган көн­нәр­не сый­ныф­таш­ла­ры­быз, дус­ла­ры­быз бе­лән үт­кә­рә идек. Әни пе­шер­гән бө­кән­нәр бе­лән сый­ла­на идек, ки­бет­тә са­тыл­ган тат­лы ри­зык­лар­га ка­ра­ган­да алар үтем­ле­рәк иде, - дип сөй­ли Га­ли­на.

- Ул без­не дә ка­мыр ри­зык­ла­ры пе­ше­ре­гә өй­рәт­те, баш­та без бә­рәң­ге кыс­ты­рып бө­кән­нәр пе­ше­ре­гә өй­рән­дек", - дип сөй­ли ул.

Ин­де бе­раз үсә төш­кәч, Ва­ля бе­лән Лю­ба әни­се­нә кер­ләр юар­га, аш пе­ше­ре­гә, ә Пе­тя әти­се­нә йорт эш­лә­рен­дә бу­лыш­кан. Ке­че­рәк­лә­ре­нең - Га­ля һәм Са­ша­ның да үз ва­зый­фа­ла­ры бул­ган (хә­ер, алар­ны бер­кем дә мәҗ­бүр ит­мә­гән) - өй җы­еш­ты­ру, са­выт-са­ба юу һ.б. вак-тө­як эш­ләр. Ә ме­нә олы­рак­ла­ры чит­кә чы­гып кит­кән­нән соң, алар әти-әни­лә­ре­нә йорт эш­лә­рен­дә ге­нә тү­гел, әни­лә­ре­нең эш уры­ныа ба­рып, дуң­гыз­лар ка­рау­да да бу­лыш­кан­нар.

Еле­на Конс­тан­ти­нов­на һәр­чак га­и­лә­не сак­лап то­тар­га, га­и­лә­дә җы­лы һәм ыша­ныч­лы мө­нә­сә­бәт бул­ды­ры­га ты­рыш­кан. "Бер­кай­чан да ке­ше­дән көн­ләш­мә­гез, ә баш­ка­лар­ның уңы­шы­на һәм бә­хе­те­нә сө­е­не­ге­өз" дип, ба­ла­ла­ры­на, ә хә­зер онык­ла­ры­на да, һәр­чак әй­тә кил­гән. Аның 11 оны­гы, 9 онык­чы­гы бар.

Еле­на Конс­тан­ти­нов­на­ның го­мер юлы шо­ма гы­на бар­мый, тор­мы­шын­да кир­тә­ләр дә бул­мый, әм­ма ул ба­ры­сын да ты­ныч кы­на үт­кә­рә ал­ган. Ки­леп ту­ган хәл­ләр ар­ка­сын­да 1980 ел­да Мас­ла­ков­лар га­и­лә­се Тү­бән Ка­ма­га кү­чеп ки­тә, ә 13 ел үт­кәч ка­ты авы­ру­дан соң га­и­лә баш­лы­гы Ни­ко­лай Алек­се­е­вич ва­фат бу­ла, аны үз авы­лын­да - Пет­ро­па­вел Бис­тә­сен­дә җир­ли­ләр. Әни­лә­ре дә шун­да кү­че­неп кай­та, чөн­ки аның да та­мырл­да­ры, ту­ган­на­ры һәм дус кыз­ла­ры шун­да. 2009 ел­да та­гын бер югал­ту­га ду­чар бу­ла­лар: 88 яшен­дә олы кы­зы Ва­лен­ти­на ва­фат бу­ла (озак ел­лар буе эне-се­ңел­лә­ре аның авы­руы бе­лән кө­рә­шә­ләр).

Лю­бо­вә ­һәм Алек­сандр үз га­и­лә­лә­ре бе­лән Тү­бән Ка­ма­да, Петр - Ка­ма Ала­нын­да, Га­ли­на - Пет­ро­па­вел Бис­тә­сен­дә яшил­шәр. Алар Бө­ек Ва­тан су­гы­шы ве­те­ра­ны­ның тол кал­га ха­ты­ны бу­ла­рак дәү­ләт бир­гән яңа фа­тир­да яшәү­че ярат­кан әни­лә­ре янын­да еш бу­ла­лар. Үз­лә­ре дә ин­де олы яшь­тә бу­лу­ла­ры­на ка­ра­мас­тан, элек­ке­чә, һа­ман әни­лә­ре­нә тар­ты­ла­лар, аңа кай­гыр­ту­чан­лык күр­сә­тер­гә, бу­лы­шыр­га ом­ты­ла­лар.

Лариса ФЕДОРОВА