Эшләсәң – эш җитәрлек

Үт­кән ат­на­да му­ни­ци­паль ра­йон Со­ве­ты­ның уты­рыш­лар за­лын­да эш­мә­кәр­ләр бе­лән чи­рат­та­гы ки­ңәш­мә бу­лып үт­те. Ки­ңәш­мә­не ра­йон баш­лы­гы Вя­чес­лав Коз­лов үт­кәр­де.

Ев­ге­ний СТА­РОВ

Ки­ңәш­мә баш­ла­ныр ал­дын­нан тер­ри­то­ри­я­ләр­не тө­зек­лән­де­рү­дә ике­ай­лык нә­ти­җә­лә­ре бу­ен­ча иң уң­ган эш­мә­кәр­ләр­не һәм "Та­тарс­тан Рес­пуб­ли­ка­сын­да яшәү­че ха­лык­лар­ның мил­ли кух­ня көн­нә­ре" дип атал­ган кон­курс­та җи­ңү­че­ләр­не бү­ләк­лә­де­ләр. Эш­мә­кәр­ләр Алек­сей Трон­дин (1 урын), Люд­ми­ла Ар­бу­зо­ва (2 урын), Ли­дия Доб­ры­ни­на ( 3 урын) ра­йон баш­лы­гы ку­лын­нан дип­лом­нар һәм ак­ча­ла­та бү­ләк­ләр ал­ды­лар. Шу­лай ук үз тер­ри­то­ри­я­лә­рен тө­зек­лән­де­рү бу­ен­ча ак­тив эш алып бар­ган­на­ры өчен тү­бән­дә­ге эш­мә­кәр­ләр: Лю­бовь Гуль­ко­ва, Ни­яз Га­ляу­ет­ди­нов, Вла­ди­мир Коз­лов, Ил­дар Җа­ма­лет­ди­нов, Вик­тор Кал­мы­ков, Ра­мил Нурт­ди­нов, Фә­рит Кур­ма­ев­лар­га рәх­мәт хат­ла­ры һәм бү­ләк­ләр тап­шы­рыл­ды. Кон­курс нә­ти­җә­лә­ре бу­ен­ча На­талья Ка­жа­е­ва­га I урын би­рел­де (ул шу­лай ук ТР-ның мак­тау гра­мо­та­сы бе­лән бү­ләк­лән­гән), Алек­сей Трон­дин - II, Тать­я­на Чер­ня­е­ва - III урын­да. Ру­ша­ния Са­би­ро­ва­га Рәх­мәт ха­ты тап­шы­рыл­ды.

Ра­йон баш­кар­ма ко­ми­тет җи­тәк­че­се урын­ба­са­ры На­деж­да Поп­ко­ва бе­рен­че яр­ты ел­лык нә­ти­җә­ләр бу­ен­ча ур­та һәм ке­че биз­нес эш­лә­ре­нә ана­лиз бе­лән чы­гыш яса­ды. Ул ке­че биз­нес бар­лык предп­ри­я­ти­е­ләр әй­лә­не­шен­дә 1,7 про­цент­ны би­ли, дип бил­ге­ләп үт­те. Тө­яп оза­тыл­ган то­вар­лар, баш­ка­рыл­ган эш­ләр һәм күр­сә­тел­гән хез­мәт­ләр кү­лә­ме тө­зе­леш тар­ма­гын­да 3 тап­кыр­га, эш­кәр­тү про­из­водст­во­сын­да 18%ка ки­мү­гә юл ку­ел­ган. Ик­мәк-кү­мәч әй­бер­лә­ре җи­теш­те­рү бу­ен­ча предп­ри­я­ти­е­ләр­нең эшен ана­лиз­лап, про­мыш­лен­ность про­из­водст­во­сы ин­дек­сы­ның 6%ка үсүе бил­ге­ләп үтел­де. 2012 ел­ның 5 аен­да 513,8 тон­на ик­мәк-кү­мәч әй­бер­лә­ре пе­ше­рел­гән, бу үт­кән ел­ның шул ук чо­ры бе­лән ча­гыш­тыр­ган­да 18%ка күб­рәк. Бы­ел "Пи­ще­вик", "Нур" ҖЧҖ-дә ик­мәк-кү­мәч әй­бер­лә­ре ас­сор­ти­мен­ты арт­кан. Әм­ма алар пе­шер­гән "Сельс­кий" ик­мә­ге бар­лык сәү­дә нок­та­ла­рын­да да са­ту­да юк, югый­сә ик­мәк­нең бу тө­ре со­ци­аль-әһә­ми­ят­кә ия бу­лып то­ра. Үт­кән ел­ның де­каб­рен­нән ра­йон тер­ри­то­ри­я­сен­дә "Ка­рат" СПК кол­ба­са це­хы эш­ли баш­ла­ды. Хә­зер­ге­се ва­кыт­та ан­да ярым­фаб­ри­кат­лар (шаш­лык, ку­па­ты) җи­теш­те­рү һәм са­ту эше көй­лән­гән, бо­лар­ны ха­лык бик те­ләп ала. 2012 ел­ның 6 аен­да "Ка­рат" СПК-да 1,1 тон­на кол­ба­са әй­бер­лә­ре, 0,3 тон­на ярым­фаб­ри­кат­лар са­тыл­ган, ха­лык­ка как­лап бир­гән про­дук­ция 1,7 тон­на тәш­кил итә. Ра­йон тер­ри­то­ри­я­сен­дә тө­зе­леш ма­те­ри­ал­ла­рын җи­теш­те­рү бе­лән ке­че эш­мә­кәр­лек­нең 4 субъ­ек­ты шө­гыль­лә­нә. Алар та­ра­фын­нан 2012 ел­да ра­йон тер­ри­то­ри­я­сен­дә дә, ан­нан чит­тә дә 85 мең да­нә ке­рам­зит блок җи­теш­те­рел­гән һәм са­тыл­ган. Әле­ге предп­ри­я­ти­е­ләр та­ра­фын­нан про­дук­ци­я­нең яңа төр­лә­рен (тро­ту­ар ясау өчен пли­тә, брус­чат­ка һ.б.) җи­теш­те­реп чы­га­ру үз­ләш­те­ре­лә. Ра­йон тер­ри­то­ри­я­сен­дә плас­тик пы­я­ла па­кет­лар җи­теш­те­рү һәм ур­наш­ты­ру җай­га са­лын­ган. 2012 ел­ның 6 аен­да алар та­ра­фын­нан 280 тә­рә­зә бло­гы җи­теш­те­рел­гән һәм ур­наш­ты­рыл­ган.

Шу­лай ук 2012 ел­ның де­каб­рен­дә ачы­ла­чак металл эре­тү про­из­водст­во­сы да нык темп­лар бе­лән үсеш ала. Бе­рен­че яр­ты ел­лык­та алар та­ра­фын­нан 235 тон­на ме­талл эре­тел­гән.

2012 ел­ның 1 ию­ле­нә бул­ган то­рыш бу­ен­ча ра­йон тер­ри­то­ри­я­сен­дә шәх­си эш­мә­кәр­ләр­нең 109 ста­ци­о­нар сәү­дә нок­та­сы эш­ли, алар 4930 кв.м мәй­дан би­ли, бу 1000 ке­ше­гә 350 кв.м тәш­кил итә, ур­та­ча рес­пуб­ли­ка күр­сәт­ке­че 1000 ке­ше­гә - 543 кв. м 2012 ел­ның бе­рен­че яр­ты ел­лы­гын­да 2 сәү­дә нок­та­сы - Ак­бү­ре­дә "Ак­бү­ре" (шэ Н.Ә. Гай­фет­ди­нов), Яңа Чиш­мә­дә "Инст­ру­ментг­рад" ки­бе­те (шэ Р.Х. Иб­ра­һи­мов), 1 ка­фе (Зи­рек­ле­дә, шэ Иди­я­тул­лин) ачыл­ды.

Эш­мә­кәр­ләр­нең ак­тив эш­лә­ве һәм ха­лык­ның күп­ләп са­тып алуы ар­ка­сын­да вак­лап то­вар са­ту әй­лә­не­ше үсе­ше кү­зә­те­лә. Прог­ноз­лар бу­ен­ча 2012 ел­ның I яр­ты елын­да вак­лап то­вар са­ту әй­лә­не­ше (са­ту ка­нал­ла­ры­ның ба­ры­сын­да да) 400,0 млн. сум тәш­кил итә, бу үт­кән ел­ның шул ук дә­рә­җә­се­нә ка­ра­та га­мәл­дә­ге бә­я­ләр­дә 121% тәш­кил итә.

Док­лад­та ин­ва­лид­лар өчен объ­ект­лар­га ке­рү мөм­кин­ле­ге ту­рын­да­гы мәсь­ә­лә дә кү­тә­рел­де. 2012 ел­ның 1 ию­ле­нә "7-я» (шэ А.М. Гай­на­тул­лин), "У до­ро­ги" (шэ Л.А. Ар­бу­зо­ва, шэ Т.А. Чер­ня­е­ва) ке­бек зур ки­бет­ләр­дә һәм кул­ла­ну­чы­лар ба­за­ры­ның баш­ка объ­ект­ла­рын­да пан­дус­лар яки са­ту­чы­ны ча­кыр­ту кноп­ка­ла­ры юк. Ким­че­лек­ләр­не бе­те­рү­гә ра­йон баш­лы­гы бер ай ва­кыт бир­де, ә ан­нан соң фе­де­раль за­кон­нар­ны үтә­мәү­че ва­ем­сыз эш­мә­кәр­ләр­гә җә­за би­ре­лә­чәк. Эш­мә­кәр­ләр­нең тө­зек­лән­де­рү бу­ен­ча зур эш баш­ка­ру­ла­ры ту­рын­да сөй­лән­сә дә, иэ А.В. Зу­бов, иэ Ару­тю­нян С.В., иэ Ки­рю­шо­ва Т.М., иэ Иб­ра­һи­мов Р.Х., иэ Г.Р. Ис­мә­гый­ле­ва ад­ре­сы­на тән­кыйть сүз­лә­ре яң­гы­ра­ды, алар бу эш­кә җа­вап­сыз ка­ра­ган­нар. Ра­йон тер­ри­то­ри­я­сен­дә 11 ху­җа­лык итү­че субъ­ект (9 ИЭ, 2 ҖЧҖ), җә­мә­гать тук­ла­нуы хез­мә­те күр­сә­тә. 2012 ел­ның 1 яр­ты­ел­лы­гын­да җә­мә­гать тук­ла­нуы предп­ри­я­ти­е­лә­ре­нең то­вар әй­лә­не­ше 25,4 млн. сум тәш­кил ит­кән, бу уз­ган ел­гы чор­да­гы күр­сәт­кеч­кә ка­ра­та 141%.

Док­лад­та бил­ге­ләп үтел­гән­чә, бү­ген­ге­се көн­дә ак­ту­аль проб­ле­ма­лар­ның бер­се бу­лып хә­зер­ләү­ләр эш­чән­ле­ген оеш­ты­ру һәм үс­те­рү то­ра. Ра­йон үзә­ге тер­ри­то­ри­я­сен­дә ма­ку­ла­ту­ра, плас­тик шешә­ләр, чүп­рәк, пы­я­ла са­выт җыю бу­ен­ча өч ста­ци­о­нар пункт эш­ли. Авыл җир­лек­лә­ре ор­ган­на­ры бе­лән бер­лек­тә то­рак пункт­лар­да штат­та бул­ма­ган хә­зер­ләү­че­ләр та­ра­фын­нан яки күч­мә көн­нәр кер­теп ма­ку­ла­ту­ра җыю эше алып ба­ры­ла. 2012 ел­ның I яр­ты­ел­лы­гын­да иэ Крас­нов Н.Н. һәм "Аг­ро­Тех­Центр" ҖЧҖ та­ра­фын­нан 22,1 т ма­ку­ла­ту­ра, 5,7 т чүп­рәк-чап­рак, 1,1 т плас­тик ше­шә һәм 0,4 т йон җы­ел­ган.

Ли­зинг-грант прог­рам­ма­сы иң элек авыл җир­ле­ген­дә ур­та сый­ныф­ны бул­ды­ру­да җит­ди ка­та­ли­за­тор бул­ды. 2011 ел­да ра­йон­ның эш­мә­кәр­лә­ре һәм ке­че биз­нес субъ­ект­ла­ры та­ра­фын­нан ан­да кат­на­шу­га 17 га­ри­за би­рел­де. Кон­курс бе­лән сай­лап алу­да кат­на­шу­га 13 биз­нес-про­ект кер­тел­де. 10 биз­нес-про­ект­ка ка­ра­та суб­си­дия би­рү ка­ра­ры чы­га­рыл­ды (шу­лар­ның 6-сы "А­выл биз­не­сы" но­ми­на­ци­я­сен­дә, 3-се - про­из­водст­во биз­не­сы, бер­се ком­му­наль биз­нес но­ми­на­ци­я­сен­дә). "Ли­зинг-грант" прог­рам­ма­сы эш­ли баш­ла­ган­нан бир­ле ра­йон­нан 20 ин­ди­ви­ду­аль эш­мә­кәр, ке­че һәм ур­та биз­нес предп­ри­я­ти­е­се җи­ңү­че бул­ды.

2012 ел­ның 2 ию­лен­нән ТР ин­вес­ти­ци­он үсеш агент­лы­гы та­ра­фын­нан "Ли­зинг-грант-2012" кон­кур­сы игъ­лан ител­де. Кон­курс­та бар­лык эш­мә­кәр­ләр һәм юри­дик шә­хес­ләр кат­на­ша ала. Бы­ел­гы­сы ел­да ли­зинг ком­па­ни­я­лә­ре мәй­да­ны ки­ңә­я­чәк, эш­мә­кәр ба­за шарт­ла­ры­на ту­ры кил­гән те­лә­сә кай­сы ли­зинг ком­па­ни­я­сен сай­лый ала­чак. Суб­си­ди­я­гә би­ре­лә тор­ган ли­мит кү­лә­ме арт­ты­рыл­ган, та­ләп ите­лә­се биз­нес-план фор­ма­сы һәм до­ку­мент­лар җы­ел­ма­сы га­ди­ләш­те­рел­гән.

Мо­но­по­ли­я­гә кар­шы хез­мәт­нең эше трын­да ТР бу­ен­ча мо­но­по­ли­я­гә кар­шы фе­дерль хез­мәт Ида­рә­се җи­тәк­че­се урынб­аса­ры Иван Щер­ба­ков сөй­лә­де һәм кы­зык­сын­дыр­ган со­рау­лар­га җа­вап бирде. Ал­ко­голь­ле эчем­лек­ләр са­ту өл­кә­сен­дә за­кон­нар­да бул­ган үз­гә­реш­ләр ту­рын­да Дәү­ләт ал­ко­голь инс­пек­ци­я­се­нең Чис­тай тер­ри­то­ри­аль ор­га­ны җи­тәк­че­се Алек­сандр Сау­нин сөй­лә­де. Ул бе­рен­че яр­ты ел­лык­та ал­ко­голь­ле эчем­лек­ләр са­ту ту­рын­да бә­ян ит­те, ку­ә­те 5 про­цент­тан арт­кан сы­ра­га 1 июль­дән ли­цен­зия би­рү тәр­ти­бе үз­гә­рү­ен ас­сы­зык­ла­ды, ул ал­ко­голь­ле эчем­лек­ләр са­ты­ла тор­ган ва­кыт­та са­ты­ла­чак.

Ки­ңәш­мә аза­гын­да чы­гыш ясап, Вя­чес­лав Коз­лов төр­ле ча­ра­лар үт­кә­рү­дә, то­рак пункт­лар­ны тө­зек­лән­де­рү­дә, ха­лык­ның аз тәэ­мин ител­гән кат­ла­мын як­лау прог­рам­ма­сын­да кат­наш­кан һәм яр­дәм күр­сәт­кән эш­мә­кәр­ләр­гә рәх­мәт бел­дер­де. Ул әле­гә биз­нес­та үсеш ал­ма­ган тар­мак­лар­ны: хим­чист­ка, мас­саж, чәч­та­раш хез­мәт­лә­ре, ка­фе, үз-үзе­ңә хез­мәт күр­сә­тү­ле сәү­дә­не ки­ңәй­тер­гә ча­кыр­ды. Ик­мәк-кү­мәч әй­бер­лә­ре­нең ас­сор­ти­мен­тын ба­е­тыр­га, ит про­дукт­ла­ры җи­теш­те­рү һәм са­ту­ны арт­ты­рыр­га ки­рәк. Ра­йон­да­гы кай­бер ки­бет­ләр­дә бер үк то­вар­га бә­я­ләр ра­йон үзә­ген­дә­ге­дән 15-20 про­цент­ка кыйм­мәт­рәк.

Ра­йон баш­лы­гы эш­мә­кәр­ләр­не "Ли­зинг-грант" прог­рам­ма­сын­да ак­тив­рак кат­на­шыр­га, үз­лә­ре­нең про­из­водст­во­ла­ры һәм ки­бет­лә­ре өчен кадр­лар хә­зер­ләр­гә ча­кыр­ды. Сәү­дә нок­та­ла­ры бар­лык та­ләп­ләр­гә җа­вап би­рү­че әй­бәт ста­ци­о­нар би­на­лар­да ур­на­шыр­га ти­еш, ва­гон­чик­лар за­ма­ны арт­та ка­ла.