Рәсәйдә ике бәла бар

Го­мер-го­мер­гә Рә­сәй­дә ике бә­ла бар: ах­мак­лар һәм юл­лар ди­ләр. Рә­сәй авыл­ла­ры ди­гән­дә үтеп чы­га ал­мас­лык саз­лы юл­лар күз ал­ды­на ки­лә. Че­ре­му­хо­во Бис­тә­сен­дә дә нәкъ шун­дый хәл иде.

Шу­лай да без­нең як­лар­га "Ку­лон" аг­ро­фир­ма­сы "ки­леп ур­наш­кач" хәл­ләр бе­раз үз­гәр­де. 2007 ел­ны аг­ро­фир­ма җи­тәк­че­ле­ге үзәк урам­га ас­фальт тү­шәр­гә бул­ды. Ни­һа­ять, без­гә дә ци­ви­ли­за­ция ки­леп җит­те. Урам ямь­лә­неп кит­те, юл­ның ике ягын­да яшел чи­рәм үсеп чык­ты. Шәх­си ав­тот­ранс­пор­ты бул­ган­нар ас­фальт юл­га сө­е­неп туя ал­мый­лар. Аң­ла­шы­ла ки, "Ку­лон" җи­тәк­че­ле­ге­нә дә әй­бәт юл ки­рәк иде, кай­ча­гын­да аг­ро­фир­ма­ның авыл ху­җа­лы­гы тех­ни­ка­сы так­кан трак­тор­ла­ры үт­кә­ләп йөр­сә дә, нык бор­чыл­мый идек. Урам­ның күп­че­лек өле­шен­дә җәя­ү­ле­ләр дә йө­ри, шо­фер­лар мо­ны аң­лап эш итә­ләр, мо­ңар­чы бар да шу­лай җай­лы гы­на ба­ра иде.

Тик ай ярым элек бар да нык үз­гәр­де. Һәр­кем­гә та­ныш бо­е­вик­та­гы­ча "Ма­ши­на­лар восс­та­ни­е­се" баш­лан­ды. Эш шун­да ки, авыл янын­да нефть про­мы­се­ле эш­ли баш­ла­ды. Шак­тый гы­на бо­рау­лау выш­ка­ла­ры җе­мел­дә­шеп уты­ра­лар. Без­нең үзәк урам­нан авыр йөк ма­ши­на­ла­ры, фур­гон­нар, ав­то­цис­тер­на­лар агы­ла баш­ла­ды, ас­фальт тү­шәл­гән юл бо­лай да тар, җи­ңел ма­ши­на­лар да бо­ры­лыр­лык тү­гел иде, югый­сә. Күз ал­ды­на ки­те­ре­гез әле: шак­тый гы­на зур вез­де­ход кыр юлын­нан ки­леп ас­фальт­ка "үр­мә­ли" дә кан­тар-кан­тар пыч­рак­ла­рын тө­ше­реп кал­ды­рып үзәк урам­нан җил­де­рә. Без үз кө­че­без бе­лән хәл­не тө­зә­тер­гә ма­таш­тык: авыл­га кер­гән җир­ләр­гә шлаг­баум­нар куй­дык, зур йөк ма­ши­на­ла­ры шо­фер­ла­ры­на әй­лә­неч юл бар­лы­гын әй­бәт­ләп аң­лат­тык. Тик юк­ка. Шлаг­баум йо­зак­ла­рын лом бе­лән ва­тып, ни­чә­шәр тон­на­лы вез­де­ход­лар югары тизлектә авыл эчен­нән җил­де­рә би­рә­ләр.

Чын­лык­та әй­лә­неч юл бар, ан­да да юл кү­тәр­тел­гән, тик зур тиз­лек­тә ба­рып кы­на бул­мый. Ә ура­мы­быз­га ни бу­лыр? Юл­ның тү­шә­мә­се бе­тү-җи­ме­ре­лү - ул әле проб­ле­ма­ның бер ягы гы­на. Про­ле­тарс­кая ура­мын­да ба­ла­лар бак­ча­сы, мед­пункт, мәк­тәп, мә­дә­ни­ят йор­ты, чир­кәү ур­наш­кан. Са­бый ба­ла­лар бак­ча­дан про­гул­ка­га чы­га­лар, ян­на­рын­нан выж­лап ав­то­цис­тер­на үтеп ки­тә, алар­ның нәр­сә та­шы­га­нын үз­лә­ре ге­нә бе­лә (ло­го­тип­ла­рын­да "Я­до­ви­тое ве­щест­во" дип языл­ган, югый­сә). Мил­ләт­нең сә­ла­мәт бу­луы ха­кын­да сүз дә бу­ла ал­мый.

Хат­та юл­лар­га ка­гы­лыш­лы хәл­не ачык­ла­дык, "ах­мак­ла­ры" - без бу­ла­быздыр ин­де. Бу хәл­дән ни­чек чы­гар­га? Бәл­ки ти­еш­ле юл бил­ге­лә­ре ур­наш­ты­рып, авыл­да ДПС эки­па­жы­ның еш­рак ки­зү то­ру­ын үте­нер­гә­дер. Хә­ер, ДПС на­чар идея тү­гел, алар бер көн­дә ай­лык план­ны үти алыр­лар иде.

Че­ре­му­хо­во Бис­тә­се ке­ше­лә­ре