Елена Сальцына: «Башлык булу җиңел түгел»

Эш кешесе

Муниципалитет хезмәткәрләренең һөнәри бәйрәме алдыннан без Черемухово авыл җирлеге башлыгы Елена Сальцина белән очраштык. Елена Александровнага биргән беренче соравыбыз менә болай иде: «Кечкенә чагында ул шундый эш турында хыялланганмы?».

— Юк, әлбәттә, бала чагымда, мин башка кызлар кебек үк, укытучы, балалар бакчасында тәрбияче булырга теләдем. Хыялым тормышка ашты: бу вазыйфама кадәр мин балалар бакчасы мөдире идем. Барлык авыл хуҗалыгы белән идарә итү кебек җаваплы һәм катлаулы эш турында мин уйламадым һәм хыялланмадым да. Һәм АҖне җитәкләргә тәкъдим килгәннән соң бер атна уйландым: минем ризалашу теләгем моңа каршы булуым белән карышты. Мин бу эшне хатын-кызларныкы түгел, гаиләмне корбан итәргә туры килер дип уйладым, булдыра алмам, дип курыктым. Беренче чиратта, әлбәттә, гаиләм белән киңәшләштем. Өйдәгеләр миңа «Без синең бу эшне булдыра алачагыңа ышанабыз. Әмма карарны үзеңә генә хәл итәсе, ә без сиңа һәрвакыт ярдәм итәчәкбез», диделәр.

Авыл халкының беренче җыенында кешеләр минем кандидатурамны хупладылар: аларның җылы сүзләре мине дәртләндерде, үз-үземә ышаныч бирде һәм 2015 елның 23 июнендә мине Черемухово АҖ башлыгы вазыйфаларын вакытлыча башкаручы итеп эшкә кабул иттеләр. Шул вакыттан бирле минем төннәрем йокысызга әверелде, ә көннәрем көндәлек расписание буенча үтә башлады: утырышлар, җыелышлар, хисаплар, планлаштырылган шалтыратулар, кабул итүләр һәм халык, учреждение җитәкчеләре белән очрашулар.

Ихтыяр көчен сынау

Елена Сальцинаның җирлек башлыгы вазыйфасында эшләүнең беренче аенда Черемухово Бистәсенә владыка Пармен килгән.

Епархия җитәкчесенең авылга килүе турында Елена Александровнага бер тәүлек алдан әйткәннәр. Ул кинәт барлыкка килгән паниканы җиңеп, владыканы лаеклы каршы алырга кирәк дип авылдашларына мөрәҗәгать иткән. Гыйбадәтханәгә кадәрге юл кырыйларын һәм храм тирәсен чүп үләннәреннән чистартырга кирәк булган. Күпләр ярдәм итәргә ризалашкан һәм халык иртәнге сәгать 4тә җыештыру эшләрен башлап, эшне кичке сәгать 9да гына тәмамлаган. Нәтиҗәдә, епархия башлыгы черемуховолыларның үзен ничек кабул итүләреннән канәгать калган.

«Тиздән тагын бер шаккатыргыч яңалык килеп иреште: „Безгә Президент килә!“. Бу вакыйгага әзерләнү өчен ике атна вакыт бирелде. Авыл халкы янә чисталык урнаштыруга кереште, монда инде юлларны һәм якын-тирәдәге территорияләрне генә түгел, ә ярым җимерелгән йортларны да юк итәргә кирәк иде, — дип сөйли Елена Сальцина. — Рөстәм Миңнеханов авылдагы яңа мәктәп төзелеше урынына килде. Мәктәп янында халык җыелды һәм Сергей Игнатьевич Данилов республика башлыгына авылның ерак участогында юл салуда ярдәм итүне сорап мөрәҗәгать итте. Район хакимияте ярдәмендә безнең зур тырышлыгыбыз игътибарсыз калмады: торак пункт Рөстәм Нургалиевичта уңай тәэсирләр калдырды, ул авыл халкының үз авылларын яратуын, аның турында кайгыртуын күреп, юл салуда ярдәм итүен әйтте. Тиздән без хыялланган урында, 4,5 км озынлыктагы яхшы вак ташлы юллар пәйда булды. 

Авыл җирлеге территориясендәге 16 км-лы юлларның 8,3 км-на вак таш җәелгән һәм 1,9 км-ры асфальтланган, шул исәптән үзара салым акчасына да. Казанда яшәүче Черемухово АҖ Советы депутаты Александра Манохинаның актив гамәлләре нәтиҗәсендә „Акъяр-Шонталы“ юлы киселешеннән алып, Черемухово Бистәсенә кадәр 12 км озынлыктагы юлга асфальт җәюне республика программасына кертү вакыты шактый якынлашты, шунда ук зиратка алып баручы юл һәм җиңел автомобильләр өчен тукталыш та керде. Юллар төзелгәч, авыл яңача яши башлады». 

Төзекләндерү — иҗтимагый хезмәт

«Барысы да чүпли, ә берәү җыештыра» дигән нәрсә бездә юк, — ди Елена Александровна. — Авыл — ул безнең уртак яшәү урыныбыз, шуңа күрә биредә һәркем тәртип урнаштырырга тиеш. Шул исәптән без өмәләр дә оештырабыз, дөрес, үзләрен хөрмәт иткән кешеләр ансыз да үзләренең йорт тирәләрен җыештыра һәм законда каралган «өйдән ике метр» арада гына түгел, ә күз явын алырлык итеп. Җәмәгать территорияләрендә, әлбәттә, нигездә, бюджет хезмәткәрләре һәм башкарма комитет хезмәткәрләре эшли. Авылда 20 контейнер мәйданчыгы төзелгән. 
Кышкы вакытта юлларны кардан чистарту мәсьәләсе дә уңай хәл ителде. Күп кенә мәсьәләләр үзара салым программасы ярдәмендә эшләнә.
Бүгенгесе көндә бистәнең барлык урамнары фонарьлар белән яктыртылган. Ләкин проблема да бар: авылда электрик юк: янган лампочкаларны алыштыру өчен бездән 20 км ераклыкта яшәүче белгеч килүен көтәргә туры килә.

Черемухово АҖ районда беренчеләрдән булып чишмә суын куллануга лицензия алды. 2016 елда АҖ «Родные истоки» проекты белән экологик грант отты. 220 мең сум грант акчасы су насосын коймалауга тотылды (су белән тәэмин итү аннан бара). Су белән тәэмин итү системасының озынлыгы 12,3 км. Әлбәттә, җәйге чорда авылның югары урамнарындагы йортларга су җитмәү проблемасы бар. Узган елның декабре безгә тагын бер сынау китерде: тирәнлек насосы янды. Насосны алыштырган арада, трасса участогы туңды, чөнки температура минус 30 иде. Шуңа күрә торба сатып алырга һәм аны өстән тоташтырырга туры килде. Яңа куәтлерәк насос сатып алынган, җәй көне алмаштыру эшләре булачак.

Үткәннәрне истә тоту — безнең киләчәгебез

Черемухово Бистәсе халкы үзләрен хөрмәт итә, теләсә нинди үтенечкә җавап бирә, үзләре тәкъдимнәр кертә, үзара салым җыюга үз өлешләрен кертә.

Зират территориясен төзекләндерү буенча халык керткән тәкъдим ике ел дәвамында логик тәмамлануга ирешсен өчен, вакытның күп өлеше җирне максатчан куллану хокукын документаль рәвештә ныгытуга киткән. Эш башкарылган һәм черемуховолыларның ата-бабалары алдында намуслары чиста. 

-Үзара салым акчаларына зират территориясен тотып алдык. Авылда туып-үскән һәм читтә яшәүче кешеләр җирле часовняны реставрацияләделәр. Бу теманы беренчеләрдән булып хәзер Мәскәүдә яшәүче Николай Морозов һәм аның дусты Владимир Кудашев күтәрде. Нәкъ менә ул ниятләнгән эшне оештыручы да, башкаручы да булды. Һәм үз эшчәнлеге буенча гына түгел (ул торак дизайнеры), ә туган авылы өчен җан атучы кеше — Николай бу изге эшкә алынды да инде. Иске часовняны реставрацияләү турындагы чакыруга авыл халкы бик теләп кушылды, алар аны ремонтлау өчен акча җыйдылар. Илебезнең төрле төбәкләреннән акчалата ярдәм җибәрүче якташлар да булды, Чиләбедән Сергей Захаров бистәгә купол кайтарды, Виктор Ерофеев һәм Александр Путенко (Яр Чаллы) түбәне яптылар, Юрий Сальцин, Николай Абрамов, Сергей Павлухин, Александр Абрамов һәм башкалар часовняны бизәүдә актив катнаштылар. 

Бөек Ватан сугышында Җиңүнең 75 еллыгына без җирле бюджет акчасына һәлак булган сугышчылар һәйкәлендәге мемориаль такталарны яңарттык. 

Тормыш һәм сәламәтлек чыганагы

Черемухово Бистәсендә шифалы чишмә әһәмиятле урын булып тора. 
2019 елда «Безнең тирәдәге сәламәтлек чыганаклары» дип аталган конкурс проектында 260 мең сум грант алдык, бу акчага чишмә территориясен төзекләндердек: беседкалар, качельләр, эскәмияләр куйдык. «Авыл территорияләрен төзекләндерү» программасы буенча РФ, ТР бюджетларыннан, шулай ук җирле бюджеттан тагын 2 млн 200 мең сум акча бүлеп бирелде. Массакүләм ял итү почмагын төзекләндерү буенча күп эшләр башкарылды. Быел исә җәй көне бу почмактагы эшләр тулысынча тәмамланыр, дип уйлыйбыз.

Киләчәккә караш

Якын киләчәккә планнары турында Елена Александровна болай дип җавап бирә: 

«Авыл җирлеге белән җитәкчелек итүне лаеклы кулларга тапшырырга телим. Бу эшне башкарырга алынучы кешенең мин җаваплылык, аралашучанлык, һәркемнең фикерен ишетә һәм аңлый белү кебек сыйфатларга ия булучы шәхес булуын телим. Нык нервылар, яхшы интуиция дә аңа эштә ярдәмче булачак. Һәм бу кеше, һичшиксез, үз авылын һәм анда яшәүчеләрне яратырга тиеш». 

Ә бу сүзләр фәкать аның турында гына

Елена Сальцина санап үткән әлеге сыйфатлар аның үзенә дә хас. Авыл халкы үз якташы турында менә ниләр сөйли:

«Ул тормышта лидер. Аның тыйнаклыгы аркасында, бу сыйфатларны кеше шунда ук күрмәскә дә мөмкин». «Эчкерсез, игелекле, хаталарны кичерә белә, әмма шул ук вакытта акыллы, таләпчән дә кеше ул». 

«Ул теләсә нинди бурычларны оператив хәл итә белә. Күп кенә мәсьәләләрдә компетентлы».

Ә менә Черемухово АҖ башлыгын район башлыгы урынбасары Надежда Ивановна Попкова болай дип тасвирлый: 

«Сальцина Елена Александровна бик грамоталы АҖ башлыгы. Ул һәрвакыт халык белән элемтәдә. Үз авылының проблемаларын белә һәм аларны хәл итү юлларын эзли. Гражданнарның барлык мөрәҗәгатьләренә һәм вазыйфаи зат буларак йөкләмәләргә җаваплы карый».