Коррупциягә каршы көрәш буенча муниципаль программаны үтәү уңай роль уйный

- Вячеслав Михайлович, безнең районда коррупциягә каршы дәүләт сәясәтен тормышка ашыруның төп чаралары нинди?
- Соңгы елларда республика, ведомство һәм муниципаль дәрәҗәләрдә коррупциягә каршы көрәш буенча эш активлашты, федераль законнарда билгеләнгән коррупциягә каршы сәясәтнең төп юнәлешләре билгеләнде. Алар нигезендә «2015-2021 елларга Яңа Чишмә муниципаль районының коррупциягә каршы сәясәтен гамәлгә ашыру» муниципаль программасы кабул ителде, аның үтәлеше коррупциягә каршы тору эшендә уңай роль уйный.
Программа коррупциягә каршы сәясәтнең коррупцияне кисәтүгә, коррупцион хокук бозулар китергән зыянны кисәтүнең, җаваплылыкның иң зур нәтиҗәлелегенә ирешүгә юнәлдерелгән хокукый, икътисадый, тәрбияви һәм оештыру чараларын килештереп куллануны тәэмин итә торган комплекслы чара булып тора. Социаль тикшеренүләр мәгълүматларына караганда, сораштыруда катнашкан респондентларның 7% ы коррупция очрагына 2019 елда эләккән, бу 2018 ел белән чагыштырганда 2 тапкыр кимрәк – 15% дигән сүз.
Коррупцион рискларны киметү өчен Яңа Чишмә муниципаль районында дәүләт һәм муниципаль хезмәтләр күрсәтүнең күпфункцияле үзәге эшли. КФҮ эше «бер тәрәзә» принцибы буенча төзелә, бу дәүләт һәм муниципаль органнар хезмәткәренең хезмәт алучы белән контактларын юкка чыгара яисә булдыра алмый диярлек. Бүгенге көндә КФҮ граждан белән дәүләт һәм муниципаль орган арасында арадашчы, турыдан-туры хезмәт күрсәтүче һәм гражданнарны хокукка каршы эшчәнлектән яклауның ышанычлы инструментларының берсе булып тора.
2019 елда филиал тарафыннан 12000нән артык хезмәт күрсәтелгән.
Муниципаль учреждениеләрдә коррупция күренешләренә каршылык күрсәтү һәм профилактика булып контракт системасы буенча товарлар, эшләр һәм хезмәт күрсәтүләрне сатып алуны оештыру тора.
Сатып алуларның ачыклыгын тәэмин итү өчен «Гомумроссия рәсми сайты «zakupki.gov.ru» бердәм мәгълүмат системасы эшли.  Анда сатып алулар планы, аларны гамәлгә ашыру турында мәгълүматлар, төзелгән контрактлар һәм намуссыз тәэмин итүчеләр реестрлары, типлаштырылган контрактлар китапханәсе, товарлар (эшләр, хезмәт күрсәтүләр) каталоглары, мониторинг нәтиҗәләре һәм сатып алулар аудиты урнаштырыла, сатып алулар буенча җәмәгатьчелек фикер алышуы кертелгән.
Яңа Чишмә муниципаль районы сайтында ачык рәвештә үткәрелә торган сатып алулар буенча мәгълүматлар һәм документлар, шулай ук сатып алу нәтиҗәләре турында белешмәләр урнаштырыла.
Тагын бер проект - «Халык контроле» мәгълүмат системасы. Аның бурычы - халык проблемаларына ачыклык кертү, шулай ук хакимият органнарының нәтиҗәлелеге мәсьәләләре буенча халык белән элемтә һәм бәяләү механизмын булдыру.
- Мәнфәгатьләр каршылыгы - коррупциягә каршы эшчәнлекнең төп категориясе. Муниципаль хезмәттә мәнфәгатьләр каршылыгы турында ниләр сөйли аласыз?
- Яңа Чишмә районында хезмәт тәртибенә куелган таләпләрне үтәү һәм мәнфәгатьләр каршылыгын җайга салу буенча Комиссия эшли. Комиссия 2019 елда тугыз утырыш үткәрде, нәтиҗәдә, мәнфәгатьләр каршылыгы булу сәбәпле, тиешле чаралар күрелде.
Яңа Чишмә муниципаль районы муниципаль хезмәткәрләренең мәнфәгатьләр конфликтын җайга салу һәм хезмәт тәртибе буенча комиссия утырышы барышында, Яңа Чишмә районы прокуратурасы күрсәтмәсе нигезендә, керемнәр һәм чыгымнар, милек сыйфатында вазыйфалар турында тулы булмаган мәгълүматлар биргән 3 муниципаль хезмәткәргә карата материаллар каралды, алар утырыш нәтиҗәләре буенча шулай ук дисциплинар җаваплылыкка тартылды.
4 муниципаль хезмәткәргә билгеләнгән тәртиптә бүтән түләүле эш турында яллаучы вәкиленә хәбәр иттеләр.
- Законнар нигезендә барлык хезмәткәрләр дә үзләренең һәм аларның гаилә әгъзаларының керемнәре һәм чыгымнары турында мәгълүмат бирергә тиеш. Бу мәсьәлә буенча безнең районда хәлләр ничегрәк, барысы да әлеге мәгълүматны бирәме?
- Барлык муниципаль хезмәткәрләр дә 2018 ел өчен бу мәгълүматларны бирделәр, бүгенге көндә аларның 2019 ел өчен 1 августка кадәр мәгълүмат бирергә вакытлары бар әле. Әлеге мәгълүматлар районның novosheshminsk.tatar.ru рәсми сайтында ачык рәвештә «Коррупциягә каршы тору» бүлегендә урнаштырыла.
Керемнәрне декларацияләүгә принципиаль якын килү һәм аларның дөреслеген контрольдә тоту коррупциягә каршы тору турындагы законнарны һәм муниципаль хезмәттә мәнфәгатьләр конфликтын бозмаска мөмкинлек бирә. Әлеге мәгълүматларны анализлаганда ачыкланган хокук бозуларның күбесе хокукый белемсезлеккә яки саксызлыкка бәйле.
- Коррупция күренешләре турында гражданнар мөрәҗәгатьләрен кабул итү эше алып барыламы? Кешеләр нинди сораулар белән мөрәҗәгать итә?
- Кызганычка каршы, урнаштырылган «Хәбәрдарлык тартмалары», шулай ук муниципалитетның «ышаныч телефоны» аша гражданнардан коррупцион юнәлештәге мөрәҗәгатьләр килмәде.
Еш кына кешеләр федераль органнарга мөрәҗәгать итәләр, чөнки җирле органга мөрәҗәгать итәргә мөмкин булуын белмиләр. Мөрәҗәгать итү бик гади, аны хәбәрдарлык тартмасына салып, яки 2-32-49 «ышаныч телефоны»на шалтыратып, мөрәҗәгать итүче кирәкле җавап табачак.
- Ришвәтме әллә бүләкме? Игътибар билгесе булганда – законнан тыш һәм закон буенча?
- Көндәлек тормышта без гел очрашкан коррупциянең бер төре - көнкүреш коррупциясе. Аңа гражданнардан төрле бүләкләр, вазыйфаи затка һәм аның гаилә әгъзаларына хезмәт күрсәтүләр керә.
Көнкүреш коррупциясе гражданнар һәм хакимият арасындагы үзара бәйләнеш өлкәсен колачлый. Кызганычка каршы, берничә буын гражданнар ниндидер бүләкләр алуга ияләште. Бу «бүләкләр» теләсә кайсы адымны – кирәкле бюрократик белешмә алудан, табибка мөрәҗәгать итүдән алып глобаль мәсьәләләрне хәл итүне үз эченә ала.
Сораштырылучыларның фикеренчә, ЮХИДИ хезмәткәрләре, табиблар, медицина хезмәткәрләре һәм югары уку йортлары мөгаллимнәре коррупциягә бирешүчәнлеккә якын һөнәр ияләре булып торалар.
Коррупцияне закон чаралары белән бетерү мөмкинлеген бәяләп, әгәр бу законнар үтәлмәсә, законнарны кабул итүнең мәгънәсе юк дип аңларга кирәк. Әйтик, һәр кеше дә ришвәт алып, исерек шоферны үткәреп җибәргән хезмәткәрдән җәмгыятькә аз файда китерәчәген, рәхмәткә ияләнгән табибның аз керемле пациентка ярдәм күрсәтмәячәген истә тотарга тиеш. Безгә беренче чиратта нәкъ менә шуны аңларга кирәк.
- Димәк, җәмгыятьне, барыннан да элек, үсеп килүче буынны тәрбияләргә кирәк?
- Коррупциягә каршы тору эше мәктәп эскәмиясеннән башланырга тиеш. Без укучыларда коррупциягә каршы фикерләүне, дөньяга, коррупциягә түземсез карашны формалаштыру буенча төрле чаралар үткәрәбез. Чаралар уен формасында да, әңгәмә рәвешендә дә уза, балаларга коррупция куркынычы һәм аның нинди зыян китерүе турында сөйлибез.
Ел саен, коррупциягә каршы ункөнлек кысаларында (9 декабрь – Халыкара коррупциягә каршы көрәш көне) районда коррупциягә каршы юнәлештәге 100 дән артык чара үткәрелә, аларның күбесе традицион булып санала, хокук саклау органнары һәм җирле үзидарә органнары белән тыгыз хезмәттәшлектә, җәмәгатьчелек вәкилләре, укучылар һәм ата-аналар, педагогик хезмәткәрләр катнашында тормышка ашырыла. «Коррупциягә - юк!» дип аталган профилактик чаралар, түгәрәк өстәлләр, викториналар үткәрелә.
Әңгәмәне район башлыгы ярдәмчесе Ирина ЛОБАЧЕВА әзерләде.