Ярыш атлары

Фер­мер Ни­ко­лай Ско­ков өчен бы­ел­гы­сы ел­ның спорт се­зо­ны уңыш­лы бул­ды. Ат спор­ты бу­ен­ча күп сан­лы ярыш­лар­да кат­на­шып, аның ат­ла­ры юр­так­лар узы­шын­да тра­ди­ци­он 13 приз яу­ла­ган­нар һәм Рос­сия ат за­вод­ла­ры ара­сын­да­гы рей­тинг бу­ен­ча би­шен­че урын­ны би­ли­ләр.

Ев­ге­ний СТА­РОВ

Бы­ел­гы­сы ел без­нең ат то­ту­чы­лар - үр­че­тү­челәр өчен уңыш­лы бул­ган. Алар Уль­я­новск һәм Ка­зан ип­под­ром­на­рын­да үт­кә­рел­гән ярыш­лар­да кат­наш­кан­нар. 2012 ел­да без­нең юр­так­лар ор­лов то­кым­лы юр­так­лар ара­сын­да бар­лык тра­ди­ци­он приз­лар­ны уй­на­ту­лар­да кат­наш­кан, Идел буе чем­пи­о­на­тын­да ку­бок от­кан­нар. Уль­я­новск ип­под­ро­мын­да Ско­ков­ның (рәсемдә: абыйлы-энеле Сергей һәм Николай Скоковлар -сулдан уңга) ике яшь­лек­ләр ара­сын­да иң ях­шы­сы дип та­ныл­ган "Гау­би­ца" исем­ле би­я­се, ә Ка­зан ип­под­ро­мын­да - өч яшь­лек­ләр ара­сын­да иң ях­шы бул­ган һәм бу се­зон­да 10 старт­ның 8сен­дә җи­ңү яу­ла­ган (бер ел элек ул Уль­я­новск ип­под­ро­мын­да ике яшь­лек­ләр ара­сын­да иң ях­шы­сы бул­ган) "К­лас­си­ка" би­я­се то­ра.

Бы­ел­гы се­зон­да "Бы­лая меч­та", "Ве­сен­ний", "Пи­он", "Ков­бой", "Ип­пи­ка", "Кипр", Шиш­кин ме­мо­ри­а­лы, Ал­тай ат за­во­ды при­зы һ.б. бик күп приз­лар­га ия бул­ган­нар. Ал­да атап үтел­гән юр­так­лар­дан ка­ла, үзе­нең спорт карь­е­ра­сын тө­гәл­лә­гән ле­ген­дар "Бе­кас", шу­лай ук "По­бе­да", "Ба­ми­я" би­я­лә­ре җи­ңү яу­ла­ган­нар. Став­ка нә­сел ай­гыр­ла­ры­на тү­гел, ә би­я­ләр­гә яса­ла, чөн­ки алар яңа чем­пи­он­нар би­рү­че би­я­ләр бу­лып то­ра­лар. Се­лек­ция эш­лә­рен ях­шыр­ту өчен бы­ел Мәс­кәү ат за­во­дын­нан "Бос­фор" ат­лы нә­сел ай­гы­ры ал­ган­нар.

За­ма­нын­да ТР Авыл ху­җа­лы­гы ми­нистр­лы­гы аны 57 ат за­во­ды өчен ал­ган бул­ган (со­ңын­нан бу ни­ят ба­рып чык­ма­ган). "Бос­фор"­ның эз­лә­ре Мор­до­ви­я­дә та­бы­ла, ан­нан, бик озак сөй­лә­шү­ләр алып бар­ган­нан соң, аны Ско­ков­ның ат за­во­ды­на алып кай­та­лар. "Бос­фор" Мәс­кәү­дә Дер­би клас­сы узыш­ла­рын­да­гы приз­лар­га тиң бул­ган "Барс" при­зын от­кан бул­ган. Хә­зер дә төр­ле сөй­лә­шү­ләр алып ба­ры­ла һәм якын ара­лар­да Там­бов­тан Ук­ра­и­на­ның Дубр ат за­во­дын­нан "Ш­ток" нә­сел ай­гы­ры ала­чак­лар. Әле­ге юр­так шул ягы бе­лән кы­зык­лы, анар­да дан­лык­лы "Бар­чук" юр­та­гы нә­сел ка­ны ага. Шу­шы юр­так­лар­ны ал­гач нә­селе эше ях­шы­ра­чак, юга­ры ге­не­тик по­тен­ци­ал­га ия бул­ган то­кым алу, ә үт­кә­рел­гән тре­ни­ров­ка­лар нә­ти­җә­сен­дә ор­лов юр­так­ла­ры­ның иң ях­шы то­кым­на­рын үс­те­рер­гә мөм­кин бу­ла­чак.

ТР Авыл ху­җа­лы­гы һәм азык-тө­лек ми­нистр­лы­гы фер­мер ху­җа­лы­гы­на зур яр­дәм күр­сә­тә. Әгәр бы­ел ат­лар­ны Ка­зан ип­под­ро­мын­да ас­рау­га 500 мең сум кү­лә­мен­дә суб­си­дия бү­леп би­рел­гән бул­са, ки­лә­се ел­га ул 1 млн. сум­га җи­тә­чәк, бу 20 баш юр­так­ны ас­рау­га мөм­кин­лек би­рә­чәк. Уз­ган ел тре­нинг­та 16 баш ат бул­са, ки­лә­се ел­га 25 баш бу­ла­чак. Хә­зер яшь ат­лар нык­лап аша­ты­ла һәм ип­под­ром­га ку­ю­га әзер­лә­нә. Нә­сел эш­лә­ре бу­ен­ча Ско­ков­ның ат за­во­ды эше­нә Рос­сия ат үр­че­тү инс­ти­ту­ты ко­мис­си­я­се, ТР ат үр­че­тү һәм ат спор­ты Фе­де­ра­ци­я­се юга­ры бәя бир­гән. Яшь ат­лар­ны әй­бәт ка­рау һәм үс­те­рү­лә­ре, нә­сел ай­гыр­ла­рын һәм би­я­ләр­не дө­рес сай­лап мак­сат­ка юнә­леш­ле нә­сел эше алып ба­ру­ла­ры бил­ге­ләп үтел­гән. За­вод­та ор­лов то­кым­лы юр­так­лар­ны по­пу­ляр­лаш­ты­ру һәм та­ра­ту бу­ен­ча нә­сел реп­ро­дук­то­ры бул­ды­ру ту­рын­да ка­рар ка­бул ител­гән. Күп­тән тү­гел ТНВ ка­на­лын­нан тө­ше­рү төр­ке­ме ат за­во­ды ту­рын­да фильм тө­шер­гән, якын ара­лар­да аны те­ле­ви­зор эк­ран­на­рын­нан күр­сә­тә­чәк­ләр. Рә­сәй­дә күр­сәт­кән­нән соң фильм­ны ха­лы­ка­ра ки­но­фес­ти­валь­гә җи­бә­рер­гә ни­ят­ли­ләр.

"Гипс" ат­лы нә­сел ай­гы­ры Уль­ян ип­под­ро­мын­да тра­ди­ци­он "Барс" при­зы­на ярыш­та (тыш­кы кы­я­фә­те бу­ен­ча) юга­ры бәя ал­ган. Жю­ри сос­та­вын­да Рә­сәй­нең юр­так­лар спор­ты бер­ле­ге Фе­де­ра­ци­я­се вә­ки­ле Ал­ла Пол­зу­но­ва да бул­ган. Рә­сәй­нең юр­так­лар спор­ты бер­ле­ге ярыш­ла­рын­да чы­гыш ясау ста­тис­ти­ка­сы бу­ен­ча, Рә­сәй­нең ат за­вод­ла­ры рей­тин­гын­да фер­мер Ни­ко­лай Ско­ков­ның ат за­во­ды 5 урын­ны би­ли. 13 мәр­тә­бә - бе­рен­че, 10 мәр­тә­бә - икен­че, 15 мәр­тә­бә - өчен­че урын яу­лан­ган. 13 ок­тябрь­дә се­зон тө­гәл­лән­гән, хә­зер ат­лар ял итә­ләр, бе­рен­че кар тө­шү­гә яңа тре­ни­ров­ка­лар һәм ки­лә­се спорт се­зо­ны­на хә­зер­лек баш­ла­на. Ат спор­тын үс­те­рү­гә ат өс­тен­дә йө­рү­че тре­нер­лар Ва­ле­рий Ни­ко­норов, Дмит­рий Бу­лы­гин, Петр Ма­ка­ров, Ев­ге­ний Буль­ка­нов, Ири­на Ба­ку­ри­на, Фә­һим Ха­ли­ков зур өлеш кер­тә­ләр - алар Ни­ко­лай Ско­ков үс­тер­гән юр­так­лар­да юга­ры нә­ти­җә­ләр­гә ире­шә­ләр. Ки­лә­се ел­да да юр­так­лар 6 тре­нинг бү­лек­чә­сен­дә тре­ни­ров­ка үтә­чәк­ләр (2-се - Уль­ян­да, 4-се - Ка­зан­да). Фер­мер ху­җа­лы­гын алып ба­ру­да Ни­ко­лай­га ир ту­га­ны Сер­гей да нык яр­дәм итә. Алар эш кө­нен ат за­во­дын­да баш­лый­лар, проб­ле­ма­лар­ны бер­гә­ләп хәл итә­ләр. Ат­лар­ны фа­нат­лар­ча ярат­кан­га, үз-үз­лә­рен ая­ма­ган­га ат спор­тын­да шун­дый уңыш­лар­га ире­шә­ләр. Эш­кә шун­дый ка­раш бул­ган­да ки­лә­чәк­тә дә алар­ны яңа җи­ңү­ләр, яңа уңыш­лар кө­тә­се­нә шик юк.